لکه بینی ( خونریزی واژینال) یکی از عارضه‌های شایع در ناحیه واژن است که به طور معمول، قبل یا بعد از قاعدگی رخ می‌دهد. اگر لکه بینی در ۲ الی ۳ روز قبل از پریود یا ۱ روز پس از پریود رخ دهد، یک امر کاملا طبیعی است و جایی برای نگرانی ندارد. البته، خونریزی واژینال در اوایل دوران یائسگی، بارداری و تخمک گذاری هم رخ می‌دهد که شرایط خاصی دارد. در غیر این صورت، اگر لکه بینی شما مربوط به این شرایط نباشد، می‌تواند هشدار برای یک بیماری را به شما بدهد. دلایل لکه بینی، طیف گسترده‌ای دارند که در ادامه این مقاله به آنها می‌پردازیم.
لکه بینی یا خونریزی واژینال چیست؟
لکه بینی (Spotting) نوعی خونریزی خفیف در ناحیه واژن است که معمولا خارج از دوره پریود رخ می‌دهد. در لکه بینی، شما مقدار کمی خیلی کمی خونریزی را تجربه می‌کنید. این خونریزی، می‌تواند در لباس زیر یا روی دستمال توالت، پس از استفاده از سرویس بهداشتی، دیده شود. در بسیاری از موارد نیز، خونریزی واژینال در هنگام ادرار هم رخ می‌دهد. اگر لکه بینی زیادی را تجربه می‌کنید، باید بدانید که نیازی به محافظ یا نوار بهداشتی ندارید. تنها یک لباس زیر برای لکه بینی کافی است.
به طور کلی، هر گونه خونریزی خارج از زمان پریود، یک خونریزی غیرطبیعی واژینال یا بین قاعدگی نامیده می‌شود که لکه بینی هم یک نمونه خونریزی غیرطبیعی است. خونریزی واژینال می‌تواند نشان از یک مشکل جدی باشد که حتما باید توسط پزشک تشخیص داده شود ولی اغلب لکه بینی‌ها، دلیل خاص و خطرناکی ندارد. در ادامه این مقاله، به دلایل لکه بینی بیشتر می‌پردازیم.
دلایل لکه بینی (خونریزی واژینال)
معمولا لکه بینی یا خونریزی واژینال قبل یا بعد از دوره قاعدگی رخ می‌دهد که امری کاملا عادی است. اگر لکه بینی شما، خارج از دوره قبل یا بعد از خونریزی دوران پریود شما باشد، به ۴ دلیل مربوط می‌شود که عبارت‌اند از:
۱. تخمک گذاری
تخمک گذاری، دقیقا همان بازه زمانی مشخص شده در سیکل پریود است که رحم شما بیشترین آمادگی برای بارداری را دارد. معمولا خانم‌ها بین ۱ الی ۲ روز پس از تخمک گذاری، متوجه لکه‌های روشنی می‌شوند که به طور منظم در هر سیکل قاعدگی وجود دارد. این لکه بینی را با پریود اشتباه نگیرید و اگر قصد باردار شدن ندارید، حتما به این موضوع توجه داشته باشید. چرا که احتمال بارداری برای شما وجود دارد. برای پیدا کردن دوران تخمک گذاری خود، می‌توانید از اپلیکیشن‌های دستیار بانوان استفاده کنید. همچنین، باید بدانید که تخمک گذاری تقریبا ۱۴ روز قبل از پریود بعدی شما است. علائم تخمک گذاری نیز عبارت‌اند از:
- حساسیت سینه‌ها
- تغییر دمای بدن
- افزایش میل جنسی
- نفخ
- افزایش مخاط در دهانه رحم
- درد شکمی
۲. پیشگیری از بارداری
یکی دیگر از دلایل خونریزی واژینال، پیشگیری از بارداری به شیوه‌های متفاوت است. لکه بینی در قبل و بعد از پریود، یک امر طبیعی است. معمولا دلایل این لکه بینی نیز مربوط به روش‌های هورمونی پیشگیری از بارداری مانند مصرف قرص، IUD یا پچ و ایمپلنت می‌شود. زمانی که از یکی از شیوه‌های جلوگیری از بارداری استفاده می‌کنید، معمولا، لکه بینی پیش از استفاده یا پس از قطع مصرف رخ می‌دهد. اگر، این لکه بینی برای شما تکرار شود و با استفاده از شیوه‌های جلوگیری از بارداری، لکه بینی شما تشدید شود، حتما باید به پزشک مراجعه کنید. چرا که احتمال به کار بردن از شیوه نادرست برای جلوگیری از بارداری برای شما وجود دارد و می‌تواند از علائم خطرناک آن باشد.
۳. دوران بارداری
بسیاری از خانم‌ها، لکه بینی را در دوران بارداری خود تجربه می‌کنند که معمولا، مربوط به ماه‌های اول بارداری آنها می‌شود. اگر پس از لکه بینی، علائم دیگری از بارداری در خود را مشاهده کردید، حتما برای اطمینان از بارداری، آزمایش دهید. حالا که از بارداری خود اطمینان حاصل کردید، باید به پزشک مراجعه کنید تا معاینه شوید. یکی از دلایل لکه بینی در دوران بارداری، مربوط به بارداری خارج از رحم می‌شود که در صورت عدم درمان، جان مادر را به خطر می‌اندازد.
۴. نزدیک شدن به یائسگی
یکی دیگر از دلایل لکه بینی، یائسگی در خانم‌ها و نزدیک شدن به این دوران است. هر چه سن بالاتر رود، بدن از بارداری عبور می‌کند. در واقع، با افزایش سن و خارج شدن از سال‌های بارداری، یائسگی رخ می‌دهد. یائسگی، ابتدا با بی‌نظمی‌های هورمونی و لکه بینی آغاز می‌شود و در نهایت، به طور کامل، پریود در خانم‌ها قطع می‌شود. در این دوران، لکه بینی کاملا طبیعی است ولی حتما باید برای آمادگی برای یائسگی به پزشک مراجعه کرد.
دلایل لکه بینی غیرطبیعی و خطرناک
احتمالا شما هم می‌دانید که اگر لکه بینی بیش از حد طبیعی رخ دهد، می‌تواند نشان از یک بیماری یا عفونت باشد. این نوع از لکه بینی‌ها، غیرطبیعی هستند و حتما باید توسط پزشک، مورد بررسی قرار بگیرند. دلایل لکه بینی که در بالاتر به آنها پرداختم، دلایل خونریزی واژینال طبیعی هستند و اگر بیش از حد رخ دهند، می‌توانند خطرناک باشند. برخی دیگر از دلایل، مربوط به دوران بارداری، یائسگی، تخمک‌گذاری و مصرف داروهای پیشگیری نمی‌شوند که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
تخمدان پلی کیستیک
تخمدان پلی کیستیک یک بیماری زنانه است که در آن، میزان هورمون‌های آندروژن افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه، باعث لکه بینی در سیکل پریود می‌شود. علائم این عارضه، عبارت‌اند از:
- پریودهای نامنظم
- افزایش وزن
- رشد موهای زائد بیش از حد
- درد لگن
- آکنه
- ناباروری
تشخیص این عارضه به عهده پزشک متخصص است ولی شما نیز باید لکه بینی‌های خود را خیلی جدی بگیرید. اگر هیچ دلیلی مانند بارداری، مصرف داروهای جلوگیری، تخمک گذاری و یائسگی ندارد، حتما باید به پزشک مراجعه کنید. معمولا، برای درمان سندروم تخمدان پلی کیستیک، داروهای جلوگیری از بارداری یا دیگر روش‌های هورمونی جلوگیری از بارداری توصیه می‌شود.
فیبروم‌ها
فیبروم، یک توده خوش‌خیم در داخل یا خارج از رحم است که معمولا یکی از علائم آن، لکه بینی است. از آن‌جایی که فیبروم‌ها، توده‌های خوش‌خیم هستند، با درمان‌های ساده، کوچک شده و از بین می‌روند ولی عدم درمان و پیگیری آنها، می‌تواند بارداری را تحت تاثیر قرار دهد. البته، فیبروم‌ها علائم دیگری هم دارند که عبارت‌اند از:
- پریودهای سنگین و دردناک با خونریزی شدید
- درد ناحیه کمر و لگن
- مقاربت دردناک
- مشکلات ادرار
آندومتریوز
آندومتریوز یکی دیگر دلایل خونریزی غیرطبیعی یا لکه بینی است. آندومتریوز یک موقعیت پزشکی خاص است که در آن، بافت داخلی رحم، خارج از رحم یا بخش‌های دیگر رشد می‌کند و به یک کیست تبدیل می‌شود. همین امر، باعث خونریزی قبل از پریود یا در سیکل پریود می‌شود. طبق تحقیقات و مطالعات انجام شده، از هر ۱۰ خانم در سنین بارداری، ۱ نفر از آنها به آندومتریوز مبتلا می‌شود. از دیگر علائم این بیماری، عبارت‌اند از:
- ناباوری
- مقاربت دردناک
- پریودهای دردناک و سنگین همراه با خونریزی شدید
- درد و گرفتگی در ناحیه لگن، شکم و کمر
- خستگی شدید
- ادرارهای دردناک
- اسهال، یبوست، حالت تهوع یا نفخ
بیماری‌های مقاربتی
بیماری‌های مقاربتی، طیف گسترده‌ای دارند که می‌توانند بسیار خطرناک باشند و سرطان دهانه رحم را به همراه داشته باشند. این بیماری‌ها، مانند کونوره، هرپس، سوزاک، کلامیدیا و تبخال تناسلی است که از علائم آن، لکه بینی محسوب می‌شود. اگر بعد از رابطه جنسی و بین دوره‌های قاعدگی خود، لکه بینی را مشاهده می‌کنید، حتما به پزشک مراجعه کنید. دیگر علائم بیماری‌های مقاربتی، عبارت‌اند از:
- ترشحات زرد یا سبز واژن
- ادرار دردناک همراه با سوزش
- خارج واژن یا مقعد
- درد لگن
دیگر علت‌های لکه‌بینی غیرطبیعی
علت لکه بینی غیرطبیعی، تنها محدود به همین چند مورد بیماری نمی‌شود. برای تشخیص دقیق‌تر، حتما باید به پزشک مراجعه کرد. برخی دیگر از دلایل خونریزی غیرطبیعی واژن، عبارت‌اند از:
- سرطان: انواع سرطان‌های دهانه رحم، آندومتر، تخمدان و واژن، باعث خونریزی‌های غیرطبیعی و خارج از دوره قاعدگی می‌شود. لکه بینی و ترشحات غیرطبیعی واژن، می‌تواند از علائم انواع سرطان‌های زنانه باشد.
- پولیپ رحم: پولیپ، بافت‌های کوچکی در رحم و دهانه رحم رشد می‌کند و مانند فیبروم‌ها، خوش‌خیم است. پولیپ‌ها علائم دیگری علاوه بر لکه بینی دارند که شامل خونریزی پس از رابطه جنسی، پریود نامنظم و سنگین، ترشحات غیرطبیعی، ناباوری، خونریزی پس از یائسگی و… می‌شود.
- عفونت و التهاب در دهانه رحم
- اکتروپیون
- دیابت
- چاقی شدید
- سقط جنین
دلایل لکه بینی در قبل و بعد از پریود
همان‌طور که اشاره کردیم، اگر شما دارای بیماری خاص و علائم خاصی نباشید، لکه بینی قبل و بعد از پریود کاملا طبیعی است و از خونریزی‌های طبیعی واژن محسوب می‌شود. این دو نوع از لکه بینی، دلایل و شمایل متفاوتی با یکدیگر دارند.
معمولا خونریزی واژینال قبل از پریود، رنگ سیاه، قرمز یا قهوه‌ای دارد. پریود به دلیل کاهش سطح پروژسترون و ریزش دیواره رحم رخ می‌دهد. زمانی که این سطح پروژسترون، زودتر از زمان معمول، کمی کاهش یابد؛ شما با لکه بینی مواجه می‌شوید. در این شرایط، علائمی مانند درد و گرفتگی، نوسانات خلقی و حساس شدن سینه‌ها را نیز تجربه می‌کنید. این لکه بینی طبیعی قبل از پریود، معمولا ۲ الی ۳ روز قبل از پریود رخ می‌دهد و اگر این لکه بینی خیلی قبل‌تر از پریود رخ دهد، لکه بینی غیرطبیعی محسوب می‌شود.
لکه بینی بعد از پریود نیز مربوط به کاهش میزان خونریزی می‌شود. زمانی که پریود شما به اتمام می‌رسد یا نزدیک به اتمام پریود خود می‌شوید، میزان کمی از خون، به شکل لکه از واژن خارج می‌شود. این لکه بینی، در اواخر دوره خونریزی شما است و معمولا رنگی تیره و مایل به قهوه‌ای دارد.
مراجعه به پزشک برای خونریزی واژینال (لکه بینی)
همان‌طور که در این مقاله اشاره کردیم، دلایل زیادی برای خونریزی واژینال وجود دارد که بسیاری از آنها، دلایل لکه بینی خطرناک هستند که حتما باید با مشاهده علائم آنها، به پزشک مراجعه کنید. اگر در هنگام لکه بینی، علائمی مانند تب، خونریزی شدید، سرگیجه و درد شکم را تجربه کردید، با پزشک خود درباره آن مشورت کنید. البته، دلایل دیگری هم برای مراجعه به پزشک برای درمان و بررسی لکه بینی وجود دارد که عبارت‌اند از:
- اگر مدت زمان زیادی از شروع یائسگی شما گذشته است و دچار لکه بینی شده‌اید.
- اگر لکه بینی بین پریودها یا قبل از پریود خود را به صورت مداوم تجربه می‌کنید.
- اگر لکه بینی شما تبدیل به خونریزی شدید شده است.
- اگر همراه با لکه بینی، دردهایی مانند سرگیجه، درد شکم و خستگی دارید.
- اگر در دوران بارداری لکه بینی دارید.
- اگر دختر نوجوانی هستید که کمتر از ۱۰ سال سن دارید و هنوز اولین پریود خود را تجربه نکرده‌اید.
اگر هر یک از شرایط بالا را دارید، حتما باید به پزشک مراجعه کنید تا معاینه شوید. مراجعه به پزشک، به شما کمک می‌کند تا علت لکه بینی خود را بدانید و برای درمان آن اقدام کنید. اگر دلایل لکه بینی شما مربوط به بیماری خاصی شود، درمان هر چه سریع‌تر بهتر از پیشروی بیماری است.