همه بانوان به طور طبیعی در ماه چرخه قاعدگی را طی می‌کنند. پریود برای برخی از بانوان بدون درد و برای برخی همراه با علائم درد شدید؛ مانند کمردرد است. درد کمر یکی از شایع‌ترین علائم قاعدگی در بین بانوان است. میزان تجربه درد در ناحیه کمر از هر فردبه‌فرد دیگر و باتوجه‌به آناتومی بدن فرد متفاوت است. درهرصورت کمردرد در زمان قاعدگی می‌تواند پتانسیل بالایی برای آزار و اذیت بانوان داشته باشد.
جالب است بدانید که کمردرد تنها به‌خاطر یک عامل ایجاد نمی‌شود؛ بلکه مجموعه‌ای از عوامل گوناگون مانند انقباضات رحم، آندومتریوز و… در تشدید کمردرد قاعدگی اثر زیادی دارند. درمان‌های خانگی متعددی برای درمان کمردرد وجود دارد که پیش از مراجعه به پزشک می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.
تا انتهای این مطالب با ما همراه باشید تا به تشریح بیشتر کمردرد زمان قاعدگی و راه‌های درمان آن بپردازیم. با درک علل زمینه‌ای این درد و آشنایی با طیف وسیعی از گزینه‌های درمانی، می‌توانید پریودهای خود را بدون رنج کمردرد تجربه کنید و کنترل بیشتری بر سلامتی خود داشته باشید.
منظور از کمردرد پریود چیست؟
کمردرد در زمان پریود همیشه نشان از یک مشکل جدی ندارد. برخی از بانوان کمردرد را به‌صورت منقطع و برخی دیگر همیشه تجربه می‌کنند. بر اساس تحقیقات انجام شده ۸۴ درصد از بانوان ۱۸ تا ۲۵ سال در طول عادت ماهیانه کمردرد را تجربه می‌کنند. متاسفانه درد کمر زمان قاعدگی اغلب بخش‌های دیگر بدن مانند پا و شکم را هم درگیر می‌کند.
در طب پزشکی درد کمر را با عنوان دیس منوره (Dysmenorrhea) می‌شناسند. دیس منوره درد را در پایین، بالا و یک طرف از کمر ایجاد می‌کند و قاعدگی دردناک را برای فرد به دنبال دارد. مطابق عقیده برخی از پزشکان متخصص ۴۰ درصد از کمردردها به دلیل بیماری‌های تناسلی و جنسی، سایر بیماری‌های اسکلتی عضلانی و… ایجاد می‌شوند. کمردردهای زمان قاعدگی یا به دلیل نوسانات هورمونی مختلف در بدن ایجاد می‌شوند و یا پروستاگلاندین‌ها (Prostaglandin) در ایجاد آن مؤثر است.
آناتومی بدن بانوان به صورتی است که در طول چرخه ماهانه هورمون‌ها باعث انقباضات رحمی شوند و در نتیجه این تغییر پوشش رحم از بین می‌رود. مجموعه این تغییرات و سازوکار‌ها باعث ایجاد درد در ناحیه کمر می‌شود. دیس منوره یا خفیف است و اغلب با مسکن‌های بدون نسخه درمان می‌شود و گاهی میزان درد به حدی شدید است که استفاده از راهکارهای معمولی برای حل این مشکل جوابگو نیست. بانوانی که PMS شدید را تجربه می‌کنند دردهای فیزیکی بسیاری را در ناحیه پا، کمر و… احساس می‌کنند.
کمردرد یک نشانه طبیعی و رایج هنگام پریود است و درصورتی‌که میزان درد بالا باشد باید به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا علت آن را پیدا کرده و نسبت به درمان اقدام کنید. تجربه درد جسمانی نقش زیادی در بیماری‌های افسردگی و روانی دارد.
دانستنی جالب کمردرد قاعدگی
برای درصد کمی از بانوان کمردرد در زمان پریود یک امر عادی است که در صورت عدم جوابگویی راه‌های خانگی درمان با تجویزهای مختلف پزشک حل می‌شود. اما توجه به این مسئله مهم است که کمردرد ممکن است ناشی از یک مسئله جدی باشد که در صورت عدم درمان سریع و به‌وقت به بیماری آزاردهنده تبدیل می‌شود.
در حال حاضر معلولیت به‌خاطر کمردردهای ناشی از پریود به میزان ۵۰ درصد رشد داشته است. معلولیت تاثیر زیادی در کاهش کارایی فرد در زندگی دارد. همان‌طور که می‌دانید حفظ بهداشت برای بانوان نیز یک مسئله حیاتی در سلامتی است.
علل کمر درد در دوران قاعدگی | علت ایجاد کمردرد هنگام پریود
همان‌طور که اشاره کردیم بانوان کمردرد را با شدت مختلفی تجربه می‌کنند و عوامل متفاوتی در بروز آن نقش دارد. در اینجا به مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در ایجاد کمردرد قاعدگی اشاره می‌کنیم.
اختلالات عاطفی و خلقی قبل از زمان پریود (PMDD)
PMDD و یا همان اختلال دیسفوریک بسیار شدیدتر و با اهمیت‌تر از PMS برای خانم‌ها است که می‌توانیم آن را یکی از عوامل کمردرد در نظر داشته باشیم. از عوارض مختلف این بیماری می‌توان به اختلالات روحی و افسردگی شدید اشاره کرد. اختلال PMDD عملکردی مشابه با PMS دارد و با افزایش التهاب باعث درد کمر می‌شود. اصلی‌ترین نشانه‌های اختلال PMDD شامل:
- احساس فشار در لگن
- تغییرات روانی و روحی مختلف مانند اضطراب
- سرگیجه و تپش قلب
- کمردرد و پادرد
توجه داشته باشید که علت کمردرد شما ممکن است PMDD و یا سندروم PMS باشد و برای حل این مشکل نیاز به راهکارهای درمانی متفاوت است.
دیس منوره (Dysmenorrhea)
انقباض شدید رحم درد را در ناحیه کمر، ران و شکم به همراه دارد. کرامپ‌های دردناک قاعدگی عامل ایجادکننده دیس منوره هستند. برای برخی از بانوان اسپاسم‌های رحمی به‌قدری زیاد است که توانایی انجام کارهای روزمره راهم از آن‌ها می‌گیرد. برای بانوانی که با مصرف قرص‌های ضدبارداری مانع از انجام سازوکار تخمک‌گذاری می‌شوند احتمال ابتلا به کمردرد زیاد است.
در دیس منوره اگر میزان تجربه کمردرد بالا باشد فرد مبتلا به سیاتیک می‌شود. البته دیس منوره در وضعیت دیگر سیکل طبیعی قاعدگی را دارد. مواردی از این شرایط شامل آی‌یو‌دی‌های مسی، کیست تخمدان، التهابات لگن و… است که کمردردهای شدیدتری را به دنبال دارند.
سندروم پیش از قاعدگی (PMS)
علائم PMS از یک هفته تا ده روز قبل از پریود در بانوانی که پریود می‌شوند رخ می‌دهد. شایع‌ترین علائم PMS شامل:
- احساس سردرد
- احساس کمردرد و به دنبال آن پادرد
- انقباض‌های مختلف شکمی
- احساس سفتی سینه‌ها
بعضی از بانوان سندروم پیش از قاعدگی را با دردهای پیوسته یا مقطعی در ستون فقرات و ناحیه کمر طی می‌کنند. کمردردهای سنگین و شدید پیش از شروع پریود تأثیر زیادی در افزایش التهابات این دوره دارد.
آندومتریوز (Endometriosis)
بعد از برقراری رابطه جنسی و یا در طول دوره عادت ماهیانه برخی از بانوان کمردرد را تجربه می‌کنند. درد کمر یک عارضه طبیعی از تغییران خانم‌ها در هر ماه است و تنها درصورتی‌که قسمت پایین کمر را به‌طورجدی درگیر کند می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی مانند آندومتریوز باشد. آندومتریوز را به‌عنوان رشد بافت آندومتر (لایه داخلی رحم) در بخش‌های نامناسب بدن مانند حفره لگن، تخمدان و… می‌شناسند.
به‌طورکلی جابه‌جایی بافت رحم در بیرون از محیط رحم اندومتریوز را به همراه دارد. بافت رحمی رشد کرده در نواحی مختلف و به‌خصوص در لگن جذب می‌شود. از شایع‌ترین نشانه‌های آندومتریوز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس درد شدید در کمر و پاها
- احساس درد در لگن قبل از زمان پریود
- درد در بخش گودی کمر
توجه به این نکته بسیار مهم است که درد آندومتریوز بسیار متفاوت از کمردرد در دوره PMS و PMDD است. با حرکت پوشش آندومتر به دیگر بخش‌ها در بدن فرد درد زیادی را متحمل می‌شود. روش‌های سنتی و خانگی برای درمان این درد جوابگو نیست و فرد مبتلا باید به یک پزشک مراجعه کند.
انقباض‌های رحم
درد ناشی از انقباض رحم زمانی احساس می‌شود که پوشش اضافی تشکیل شده در مرحله فولیکولار رحم به همراه خون و آب از واژن خروج کند. دردهای احساس شده در این عارضه به دلیل استفاده از عضلاتی که در حالت عادی تحت‌فشار نیستند ایجاد می‌شود. در این وضعیت پروستاگلاندین نیز تولید می‌شود و اسپاسم در کمر باعث تجربه درد شدید تا خفیف می‌شود.
به بیانی دیگر: عوامل دیگری نیز می‌توانند در بروز کمردرد در دوران قاعدگی نقش داشته باشند، از جمله:
- پروستاگلاندین‌ها: این هورمون‌ها توسط رحم در طول قاعدگی آزاد می‌شوند و می‌توانند باعث انقباضات رحمی، التهاب و درد شوند.
- فیبروم‌های رحمی: این توده‌های غیر سرطانی در رحم می‌توانند باعث درد لگن و کمر، خونریزی شدید قاعدگی و سایر علائم شوند.
- بیماری التهابی لگن (PID): این عفونت دستگاه تناسلی زنان می‌تواند باعث درد لگن و کمر، ترشحات غیرطبیعی واژن و تب شود.
- استرس: استرس می‌تواند علائم قاعدگی، از جمله درد کمر را بدتر کند.
علائم کمر درد در دوران پریود
علائم کمردرد در دوران پریودی می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. برخی از زنان ممکن است فقط کمی درد در قسمت پایین کمر خود احساس کنند، درحالی‌که برخی دیگر ممکن است درد شدیدی داشته باشند که به پاها و ران‌ها نیز سرایت کند.
علائم دیگر کمردرد در دوران پریودی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد شکم
- گرفتگی عضلات
- حالت تهوع
- اسهال
- خستگی
- سردرد
- تغییرات خلقی
تشخیص کمر درد در دوران پریود
اگر کمر درد شدید یا مداوم در دوران قاعدگی دارید، مهم است که برای رد هرگونه بیماری زمینه‌ای به پزشک مراجعه کنید. پزشک شما ممکن است با شما در مورد سابقه پزشکی‌تان صحبت کند، معاینه فیزیکی انجام دهد و آزمایش‌هایی مانند سونوگرافی یا آزمایش خون را تجویز کند.
درمان کمر درد در طول عادت ماهانه
خوشبختانه، طیف وسیعی از درمان‌ها برای کمردرد در دوران قاعدگی وجود دارد.
درمان‌های خانگی کمر درد دوران پریود
- داروهای مسکن بدون نسخه: داروهایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌توانند به تسکین درد و التهاب کمک کنند.
- حرارت: استفاده از پد گرم یا کیسه آب گرم می‌تواند به شل‌شدن عضلات و کاهش درد کمک کند.
- ماساژ: ماساژ ملایم کمر و شکم می‌تواند به تسکین درد و گرفتگی عضلات کمک کند.
- دوش آب گرم: حمام‌کردن با آب گرم می‌تواند به آرامش عضلات و کاهش درد کمک کند.
- ورزش: ورزش منظم، به‌خصوص یوگا یا پیاده‌روی، می‌تواند به کاهش درد قاعدگی و بهبود سلامت کلی کمک کند.
- تغییر در رژیم غذایی: خوردن غذاهای سالم و پرهیز از غذاهای فراوری شده، کافئین و الکل می‌تواند به کاهش علائم عادت ماهانه کمک کند.
درمان‌های پزشکی کمردرد دوران پریود
- داروهای ضدبارداری: مصرف قرص‌های ضدبارداری یا سایر روش‌های هورمونی ضدبارداری می‌تواند به کاهش درد قاعدگی و علائم دیگر PMS کمک کند. این داروها با تنظیم سطح هورمون‌ها، مانند استروژن و پروژسترون، عمل می‌کنند.
- IUDs: برخی ازIUDها می‌توانند به کاهش درد قاعدگی و علائم دیگر PMS کمک کنند. IUDها دستگاه‌های کوچکی هستند که در رحم قرار داده می‌شوند و از آزادشدن تخمک جلوگیری می‌کنند.
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs): NSAIDها مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
- داروهای ضد اسپاسم: داروهایی مانند متوکاربامول یا کلردیازپوکساید می‌توانند به شل‌شدن عضلات و کاهش اسپاسم کمک کنند.
- تزریق‌های کورتیزون: تزریق کورتیزون در عضلات کمر یا ستون فقرات می‌تواند به کاهش درد شدید کمک کند.
- جراحی: در موارد نادر، ممکن است جراحی برای درمان بیماری‌های زمینه‌ای مانند اندومتریوز یا فیبروم‌های رحمی لازم باشد.
رویکردهای طبیعی برای تسکین کمردرد پریود
- طب فشاری: این طب سنتی چینی از طریق اعمال فشار بر نقاط خاص بدن به تسکین درد و بهبود جریان انرژی حیاتی (چی) کمک می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که طب فشاری در کاهش درد قاعدگی مؤثر است.
- طب سوزنی: طب سوزنی با تحریک نقاط خاص روی پوست با سوزن‌های بسیار نازک، به تسکین درد و التهاب کمک می‌کند. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که طب سوزنی به‌اندازه داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) در تسکین درد قاعدگی مؤثر است.
- آروماتراپی: استفاده از روغن‌های ضروری رقیق شده با روغن‌های حامل، مانند اسطوخودوس یا مریم‌گلی، می‌تواند به کاهش درد و گرفتگی عضلات کمک کند. این روغن‌ها را می‌توان به‌صورت موضعی روی شکم و کمر مالید یا با بخار آب استنشاق کرد.
- گیاهان دارویی: برخی از گیاهان دارویی مانند زنجبیل، رازیانه و گل راعی ممکن است به تسکین درد قاعدگی کمک کنند. با این حال، مهم است که قبل از مصرف هر گونه گیاهی با پزشک خود مشورت کنید، زیرا ممکن است با داروهای دیگر تداخل داشته باشد.
توضیح کامل راهکارهای درمانی برای کمردرد هنگام پریود
قبل از شروع هر درمانی برای پیشگیری از استفاده روش‌های نادرست فرد مبتلا به کمردرد باید به یک پزشک متخصص مراجعه کند. در ادامه برخی از روش‌های مؤثر برای درمان کمردرد که پزشکان توصیه کرده‌اند را به شما معرفی می‌کنیم:
اصلاح رژیم غذایی
رژیم غذایی سالم و مقوی نقش مؤثری در کاهش دردهای پریود برای بانوان دارد. در ایجاد دل‌درد و کمردرد استفاده از غذاهای نفخ‌آور عامل مهمی است. در زمان قاعدگی باید از مصرف غذاهای چرب و شور، نوشیدنی‌های گازدار و الکلی و همین‌طور مصرف کافئین خودداری شود. در زمان قاعدگی مصرف سبزی‌ها، غذاهای کم فراوری شده، مغزهای سرشار از منگنز مانند بادام و تخمه‌کدو در کم‌کردن گرفتگی عضلات و کاهش درد بسیار مؤثر است.
استفاده از ماساژدرمانی
ماساژدرمانی در بخش‌های دردناک بدن مانند کمر، پاها، لگن و شکم به مدت ۲۰ دقیقه در زمان پریود و یا حتی پیش از آن نقش موثری در کاهش درد دارد. برای استفاده از ماساژدرمانی از افراد متخصص و متبحر در این زمینه کمک بگیرید. روغن نعنا تند، روغن رازیانه، روغن اسطوخودوس از جمله بهترین روغن‌های گیاهی برای کاهش درد کمر است.
استفاده از داروهای آرام‌بخش
از معروف‌ترین مسکن‌های بدون نسخه که برای کاهش درد قاعدگی مورداستفاده است می‌توان به مفنامیک اسید، ناپروکسن و ایبوپروفن اشاره کرد. بانوان معمولاً باید مصرف دارو را بلافاصله بعد از آغاز درد یا پیش از آن برای کاهش درد عضلانی و گرفتگی آن‌ها شروع کنند.
مصرف دم‌نوش‌های گیاهی
برای کاهش درد کمر زمان پریود خوردن دم‌نوش‌های گیاهی مانند زنجبیل، بابونه و دارچین توصیه می‌شود. در ادامه خواص این دم‌نوش‌ها را برای شما بیان می‌کنیم:
- دارچین: کاهش خونریزی، درد و التهابات
- بابونه: افزایش گلیسین ادرار، کاهش گرفتگی عضله‌ها و شل‌کننده اعصاب
- زنجبیل: تسکین‌دهنده و ضددرد
تغییرات سبک زندگی برای مدیریت کمردرد پریود
- حفظ وزن سالم: چاقی می‌تواند علائم قاعدگی، از جمله کمردرد را بدتر کند. حفظ وزن سالم با رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم به مدیریت علائم کمک می‌کند.
- مدیریت استرس: استرس هورمون‌هایی مانند کورتیزول را افزایش می‌دهد که می‌تواند علائم قاعدگی را تشدید کند. تمرین تکنیک‌های مدیریت استرس مانند یوگا، مدیتیشن یا تنفس عمیق می‌تواند به کاهش استرس و در نتیجه کاهش کمردرد کمک کند.
- خواب کافی: کمبود خواب می‌تواند تحمل درد را کاهش دهد و علائم قاعدگی را بدتر کند. سعی کنید هر شب ۷-۸ ساعت خواب با کیفیت داشته باشید.
- نوشیدن مایعات کافی: نوشیدن مایعات کافی به‌ویژه در دوران قاعدگی مهم است. کم آبی بدن می‌تواند باعث گرفتگی عضلات شود و درد قاعدگی را تشدید کند.
- پرهیز از مصرف دخانیات: سیگارکشیدن می‌تواند منجر به انقباض عروق خونی و کاهش جریان خون در رحم شود که می‌تواند منجر به درد قاعدگی بیشتر شود.
نتیجه‌گیری
با درک علل مختلف درد کمر در دوران قاعدگی و آشنایی با طیف وسیعی از گزینه‌های درمانی، می‌توانید پریودهای خود را بدون رنج ماهانه کمردرد تجربه کنید.
به‌خاطر داشته باشید که:
- کمردرد عادت ماهانه مشکلی رایج اما قابل‌درمان است.
- درک علل زمینه‌ای و علائم این نوع کمردرد به تشخیص و درمان مناسب کمک می‌کند.
- گزینه‌های درمانی شامل درمان‌های خانگی تسکین‌دهنده و درمان‌های پزشکی برای موارد شدیدتر است.
- با داشتن سبک زندگی سالم و مدیریت استرس می‌توانید به طور طبیعی از شدت درد کمر در دوران قاعدگی بکاهید.
- در صورت تداوم یا تشدید درد، با پزشک خود مشورت کنید تا از وجود هرگونه بیماری زمینه‌ای مطمئن شوید.
کلام آخر
کمردردهای قبل از پریود و یا زمان پریود ناشی از نوسانات هورمونی مختلف و سازوکار چرخه قاعدگی است. اگر کمردرد با علائم خاصی همراه باشد و یا آن را به‌صورت شدیدی تجربه کنید نشانه‌ای از یک بیماری خاص است و برای درمان آن باید به پزشک مراجعه شود. سعی کنید به طور مرتب با فواصل زمانی معینی چکاپ‌های پزشکی را انجام دهید و از مصرف خودسرانه داروها پرهیز کنید.
در این مقاله تلاش کردیم تا هر آن چه را که در مورد کمردرد پریودی باید بدانید در اختیار شما قرار دهیم. امید است که مطالعه این مطلب راهگشای شما در درمان کمردرد خود باشد.