سرطان دهانه رحم گونه‌ای از سرطان است که از سمت گردن رحم آغاز می‌شود. از دلایل این بیماری می‌توان رشد غیرطبیعی سلول‌ها را نام برد که در اعضای بدن شروع به گسترش و حمله می‌کنند. در روزهای نخست ابتلا به این بیماری علائم چندانی در فرد نمایان نیست، اما رفته رفته آثار آن حس می‌شود. اگر شما هم می‌خواهید در مورد این بیماری اطلاعاتی به دست آورید، سیر تا پیاز سرطان دهانه رحم را در این مطلب بخوانید.
علائم سرطان دهانه رحم
بیماران در روزهای نخست هرگز نمی‌توانند ابتلا به سرطان دهانه رحم را در خود حس کنند و این موضوع به گذر زمان نیاز دارد. با این حال برخی از آن‌ها به صورت تصادفی با انجام برخی آزمایش‌ها می‌توانند زودتر نسبت به پیشگیری و درمان اقدام کنند. بعد از گذشت چند روز، علائمی در فرد به وجود می‌آید که شایع‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- فرد خیلی زود دچار مشکلاتی مانند خونریزی واژینال بعد از مقاربت می‌شود که این در فاصله میان قاعدگی یا بعد از یائسگی است.
- بیمار در لگن خود احساس درد زیادی می‌کند و همچنین در رابطه جنسی خود نیز احساس درد دارد.
- واژن با ترشحات آبکی یا خونی همراه شده که این احتمالا سنگین و دارای بوی بدی خواهد بود.
- بروز انواع زگیل‌ها مانند تناسلی یا پوستی، از علائم دیگر در این نوع از سرطان است.
- همچنین برخی عفونت‌ها یا اختلالات پوستی را باید خطرناک دانست.
اگر این بیماری و علائم آن تشدید شود، سلول‌ها به بخش‌های دیگری از بدن هم حمله می‌کنند. در نتیجه احتمال بروز مشکلات بیشتر وجود دارد. طبق تحقیقات، برخی از این مشکلات مانند تورم پاها، چالش در ادرار کردن، کاهش وزن و بی اشتهایی، خستگی، نارسایی کلیه و درد در استخوان هم ممکن است بیماران را به صورت جدی تهدید کند.
دلیل اصلی سرطان دهانه رحم؟
مبتلا شدن به سرطان رحم دلایل گوناگونی دارد و باید تمام آن‌ها را به عنوان نقشی پررنگ در تشدید این بیماری دانست. با این حال دلایل اصلی پررنگ‌تر هستند و باید تا حد امکان آن‌ها را کاهش داد. ضعیف شدن سیستم ایمنی، شروع رابطه جنسی از سنین پایین، ابتلا به برخی بیماری‌های عفونتی، ابتلا به ویروس HPV، استعمال بیش از اندازه دخانیات، مصرف برخی داروهای غیرمجاز و توصیه نشده و داشتن شریک‌های جنسی زیاد، دلایلی هستند که حتما باید به آن‌ها توجه داشت.
تاثیر اچ پی وی در میان موارد گفته شده بسیار زیاد است و متاسفانه بانوان زیادی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. عفونت‌های مرتبط با این ویروس معمولا علائم خاصی ندارند و خودشان برطرف می‌شوند. این ویروس انواعی دارد و برخی از آن‌ها منجر به ایجاد زگیل‌ها در بدن می‌شوند. البته این دسته از ویروس‌ها مبتلا کردن به سرطان رحم را در بر ندارند و در نتیجه نباید نگرانی خاصی در موردشان داشت.
تشخیص اولیه سرطان رحم
تشخیص اولیه این سرطان از راه‌های مختلفی انجام می‌شود و برای اطمینان بیماران است. بیماران می‌توانند مراحل تستی به نام پاپ اسمیر را بگذرانند که از موفقیت‌های بزرگ جامعه پزشکی در این اواخر به شمار می‌رود. برای انجام آن از یک سوآپ در دهانه رحم استفاده می‌شود که شکل‌گیری غیرطبیعی سلول‌ها را حتی پیش از بروز سرطان و وخیم شدن اوضاع بیمار نشان می‌دهد.
از آن جایی که سرطان دهانه رحم در بسیاری از بانوان رایج است، پزشکان توصیه‌هایی برای سلامتی بیشتر دارند. مثلا گفته می‌شود فردی که ۲۱ سال سن دارد، باید از این به بعد و هر سه سال یک بار تست پاپ اسمیر را انجام دهد. این قضیه از سن ۳۰ تا ۶۵ سالگی تا حدی متفاوت می‌شود و می‌توان آن را در کنار تست اچ پی وی هر ۵ سال یک بار انجام داد؛ زیرا احتمال ابتلا به آن در بازه گفته شده کمتر می‌شود، اما همچنان وجود دارد.
البته برای تعیین مقدار دقیق انجام این آزمایش در هر چند سال یک بار باید با پزشک خود مشورت کنید. برخی بانوان بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند و در نتیجه باید آزمایش بیشتری بدهند. پیشنهاد می‌کنیم هرگز انجام این آزمایش را پشت گوش نیندازید؛ زیرا ریسک هجوم سرطان رحم را افزایش می‌دهد. با وجود عرضه واکسن‌های اچ پی وی، نیاز به تست پاپ اسمیر نیز وجود دارد. دلیل آن هم این است که این واکسن در جلوگیری از هجوم سرطان دهانه رحم به خوبی عمل نمی‌کند.
مراحل مختلف سرطان رحم
سرطان رحم خود دارای چند مرحله است و در هر مرحله اتفاقاتی برای شخص رخ می‌دهد که آن‌ها را با هم بررسی می‌کنیم.
۱- شکل‌گیری سلول‌های سرطانی
در اولین مرحله از پیدایش سرطان دهانه رحم که متاسفانه مهم‌ترین مرحله هم هست، سلول‌های سرطانی به وجود می‌آیند. البته این سلول‌ها در روزهای نخست به همه قسمت‌ها حمله نکرده و صرفا در سطح گردن رحم مشاهده می‌شوند.
۲- پیشروی سلول‌های سرطانی
در ادامه با گسترش و بیشتر شدن سلول‌های سرطانی، شاهد پیشروی آن‌ها در بدن هستیم. این یعنی فعالیت‌های آن‌ها تنها به گردن رحم و خود رحم محدود نمی‌شود و پیشرفت بیشتری از این نظر دارند. این جاست که شاید برخی علائم در فرد بروز کند.
۳- سرایت به دیواره لگن
دیواره‌های لکن از حساس‌ترین قسمت در اندام بانوان است که با پیشروی بیشتر سلول‌های سرطانی به آن جا، باید انتظار خطرات بیشتر را داشته باشیم. همچنین در این فاز، سرطان به بخش پایینی واژن هم می‌رسد.
۴- انسداد جریان ادرار
زمانی که تومور مربوط به سرطان به بخش پایینی واژن رفته و در آن جا گسترش پیدا کند، در نتیجه جریان ادرار نیز مسدود می‌شود. البته تومور در این مرحله هنوز به غدد لنفاوی سرایت نکرده است.
۵- پیشرفت حداکثری سرطان رحم
اگر از سلول‌های سرطان دهانه رحم جلوگیری نشود، پیشرفت حداکثری به وجود می‌آید. این مرحله در واقع پیشرفته‌ترین مرحله از پروسه سرطان است که به ارگان‌های اطراف و دیگر بخش‌های بدن نفوذ کرده و غدد لنفاوی را هم باید جزوی از آن‌ها دانست.
آیا راهی برای درمان سرطان رحم وجود دارد؟
در ادامه صحبت در رابطه با سیر تا پیاز سرطان دهانه رحم به روش‌های درمانی آن می‌رسیم. کاربران زیادی ممکن است این سوال را داشته باشند که آیا این درمان امکان پذیر است یا خیر. همچنین اگر درمان صورت گیرد، احتمال بهبودی فرد چند درصد خواهد بود؟ به طور کلی سه روش اصلی جراحی، پرتو درمانی و شیمی درمانی برای شخص وجود دارد که در این بخش اطلاعاتی در موردشان کسب می‌کنید:
عمل جراحی برای درمان سرطان رحم
عمل جراحی بیشتر برای زمانی است که مرحله دو از فرایند تشدید سرطان که در بالا به آن اشاره شد، به اتمام نرسیده باشد. در طی این عمل، بافت‌هایی که احتمالا حاوی سلول‌های سرطانی است، جدا می‌شود تا مشکل تا حد زیادی برطرف گردد. پزشکان با بررسی‌های بیشتر، در مورد راه‌های درمان در زمان جراحی تصمیم می‌گیرند. مثلا تشخیص این که به مخروط برداری بافت گردن رحم و هیسترکتومی ساده نیاز است یا برداشت رادیکال دهانه رحم، موضوع بسیار مهمی خواهد بود.
رادیکال هیسترکتومی به برداشتن گردن رحم و خود رحم و همچنین بافت‌های پیرامون آن مربوط می‌شود و از سری اقدامات حساس در زمان جراحی است. ضمنا پزشکان در موارد حساس نسبت به خارج کردن لوله‌های فالوپ اطراف موتور، غدد لنفاوی و تخمدان‌ها نیز اقدام می‌کنند.
پرتو درمانی برای درمان سرطان رحم
شاید بدانید اشعه‌های پرانرژی ایکس در کشتن سلول‌های سرطانی به خوبی عمل می‌کنند. تفاوتی ندارد آن ناحیه از سلول‌های سرطانی کجا باشید؛ در هر حال می‌توان تا حد زیادی به اشعه ایکس اطمینان کرد. به همین خاطر برخی پزشکان جهت محکم کاری و کشتن سلول‌های سرطانی باقی مانده بعد از جراحی نیز پرتو درمانی را توصیه می‌کنند.
در این روش از فرایندهایی مانند تابش داخلی یا براکی تراپی استفاده می‌شود که همراه با مواد رادیواکتیو است. این مواد به داخل موتور تزریق شده و می‌توانند برای درمان این نوع از سرطان مفید باشند. بسته به نوع ابتلا به سرطان، ممکن است هر دوی پرتودرمانی و شیمی درمانی توسط پزشک پیشنهاد شود که البته در ادامه در خصوص شیمی درمانی خواهیم خواند.
با این که پرتو درمانی راهی موثر برای از بین بردن سلول‌های سرطانی است، اما عوارض و مضراتی هم دارد و به همین خاطر باید با پزشک خود بیشتر مشورت کنید. برای نمونه کمتر شدن تعداد سلول‌های خونی، اختلال در مزاج، احساس خستگی، استفراغ و داشتن حالت تهوع و اسهال از شایع‌ترین این عوارض هستند.
شیمی درمانی برای درمان سرطان رحم
برای دسترسی هر چه سریع‌تر و بهتر به سلول‌های سرطانی می‌توان از روش شیمی درمانی هم استفاده کرد. از آن جایی که سلول‌های سرطانی شاید در هر کجایی از بدن قرار داشته باشند، استفاده از شیمی درمانی در پیدا کردن آن‌ها کمک حال پزشکان است؛ به خصوص اگر سرطان دهانه رحم به اندام‌های دورتر هم سرایت کرده باشد.
البته شیمی درمانی نیز بسته به داروها و دوز آن‌ها ممکن است در هر فردی عوارضی داشته باشد که برای مثال باید خستگی، ریزش مو، کبودی، حالت تهوع و استفراغ و از بین رفتن اشتها را نام برد. بسیاری از عوارض نام برده شده درست با عوارض پرتو درمانی یکسان هستند.
ارتباط باروری و سرطان دهانه رحم
عمده جراحی‌ها و درمان‌های سرطان دهانه رحم به خارج کردن رحم برای همیشه از بدن مربوط می‌شود. البته شاید نیاز به خارج کردن تخمدان‌ها نیز باشد که این عمل بارداری را غیرممکن می‌سازد. بنابراین از مهم‌ترین ارتباطات میان باروری و سرطان رحم باید به همین موضوع اشاره کرد.
البته استثناهایی هم وجود دارد. برای نمونه شاید سرطان رحم در مراحل نخست گفته شده تشخیص داده شود. آن گاه فرد احتمالا بعد از جراحی و درمان هم قادر به بچه دار شدن باشد. از فرایندی برای خارج کردن گردن رحم و بخشی از واژن در این جراحی استفاده می‌شود تا بخش بزرگ‌تر دیواره رحم همچنان دست نخورده باقی بماند. به این صورت، احتمال بارداری برای بیمار در آینده نیز وجود خواهد داشت.
کلام آخر
همان طور که در خصوص سرطان دهانه رحم مطالعه کردید، درمان این بیماری مراحل گوناگونی را شامل می‌شود و نیز انواعی دارد. پزشک راهنما با توجه به شخصیت، نیاز و بودجه هر فرد، یکی از این راه‌ها را به وی معرفی می‌کند. در صورت انجام اقدامات به شیوه‌ای درست، تا حد زیادی می‌توان از حملات گستردهتر سلول‌ها در بدن پیشگیری کرد و وضعیت بیمار به مرور بهتر می‌شود.