خونریزی واژینال در زمان بارداری (early bleeding pregnancy) به‌خصوص در سه ماهه اول، یک اتفاق شایع است و لزوماً نشان‌دهنده مشکلی جدی نیست. عوامل مختلفی باعث شروع خونریزی می‌شود که شدت و مدت‌زمان آن را تحت‌تأثیر خود قرار می‌دهد. خونریزی به دلایل مختلفی مانند سقط‌جنین، لانه‌گزینی، عفونت، پارگی رحم و… رخ می‌دهد.
بانوان باید با شروع خونریزی به پزشک مراجعه کنند تا از سلامت خود و فرزندشان اطمینان داشته باشند. پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مقاله از تافته با ما همراه باشید تا دلایل خونریزی را در هر دوره از بارداری بررسی کنیم.
علت خونریزی در سه ماه اول بارداری چیست؟
طبق مطالعات انجام شده حدود ۲۰ درصد از بانوان باردار در سه ماهه اول بارداری با خونریزی واژینال روبه‌رو می‌شوند. دلایل خونریزی در سه ماهه اول عبارت‌اند از:
لانه‌گزینی
باگذشت ۶ تا ۱۲ روز از لقاح بانوان شاهد خروج لکه‌هایی کم‌رنگ هستند. این وضعیت از چند روز تا چند ساعت متغیر است. برخی از بانوان متوجه بارداری خود نیستند و احتمال این که این لکه را با پریود اشتباه بگیرند وجود دارند. معمولا خونریزی لانه‌گزینی علامت دیگری ندارد.
بارداری خارج از رحم
حاملگی خارج از رحم معمولاً در ۲ درصد از بانوان رخ می‌دهد و عارضه‌ای خطرناک است. در این نوع بارداری تخمک به جای رحم در لوله‌های رحم لانه‌گزینی می‌کند. در چنین وضعیتی اگر رشد جنین ادامه داشته باشد لوله فالوپ پاره می‌شود و زندگی مادر در خطر است. از علائم بارداری خارج از رحم می‌توان به سبکی سر و درد در ناحیه تحتانی شکم اشاره کرد.
عفونت
عفونت‌های متفاوتی در دهانه رحم یا واژن وجود دارند. این عفونت‌ها مثل کلامیدیا، عفونت‌های آمیزشی، سوزاک، تب‌خال تناسلی و… است. وجود این عفونت‌ها باعث شروع خونریزی می‌شود و فرد مبتلا باید هرچه سریع‌تر برای درمان خود اقدام کند.
سقط جنین
بالاترین نگرانی برای خونریزی زمان بارداری مربوط به ۱۲ هفته اول حاملگی است. اما باید توجه کرد که سقط جنین با علائمی دیگری مانند احساس درد در قسمت پایین شکم یا انقباض همراه است. بنابراین حتما خونریزی به معنای سقط جنین نیست و باید از طریق انجام سونوگرافی اطمینان حاصل کرد.
بارداری مولی
در حاملگی مولی که نوعی از بیماری‌های نادر محسوب می‌شود به‌جای جنین بافت غیرطبیعی درون رحم رشد می‌کند. این بافت سرطانی است و پتانسیل گسترش در دیگر قسمت‌های بدن را هم دارد. بزرگ‌شدن سریع زخم، تهوع و استفراغ زیاد از علائم این بیماری است.
برقراری رابطه جنسی
زمان بارداری به دلیل مسدود شدن دهانه رحم با مویرگ‌های خونی میزان خون بیشتری در این مویرگ‌ها و رحم وجود دارد. با برقراری رابطه جنسی بین زوجین در نتیجه تحریک دهانه رحم به این ناحیه فشار وارد شده و لکه بینی ایجاد می‌شود. به طور کلی میزان خونریزی در این حالت شدید نیست و معمولاً باگذشت چند ساعت متوقف می‌شود.
علت خونریزی در سه ماهه دوم بارداری چیست؟
خونریزی در اواسط بارداری (سه ماه دوم بارداری) بسیار خطرناک است و نشانه‌ای از عدم سلامت جنین و مادر محسوب می‌شود. بانوان با مشاهده خونریزی در این دوران باید فوراً به پزشک متخصص مراجعه کنند. برخی از دلایل خونریزی در اواسط بارداری عبارت‌اند از:
پارگی رحم
پارگی رحم یک عامل تهدید برای زندگی مادر است. معمولاً زمان پارگی رحم سزارین فوری پیشنهاد می‌شود. معمولاً در مادرانی که قبلاً سزارین انجام داده‌اند زخم به جا مانده پاره می‌شود و خونریزی را ایجاد می‌کند. حس درد در شکم و حساسیت شکم از علائم پارگی رحم محسوب می‌شود.
جفت سرراهی
بروز جفت سرراهی در اواسط بارداری بسیار نادر است. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که جفت در قسمت پایین رحم شکل بگیرد و کانال زایمان را مسدود کند. به طور کلی خونریزی جفت سرراهی در بسیاری از بانوان بدون درد است و فرد باید تحت مراقبت‌های پزشکی قرار بگیرد.
وضع‌حمل زودرس
معمولاً چند هفته یا چند روز قبل از شروع موعد زایمان ترشحاتی که باعث مسدودشدن دهانه رحم شده‌اند همراه با مقداری خونریزی خارج می‌شوند. زمانی که خونریزی قبل از هفته ۳۷ام بارداری شروع شود باید فورا به پزشک متخصص مراجعه کنید. از نشانه‌های زایمان زودرس می‌توان به احساس درد در قسمت پایین کمر، فشار شکم و ترشحات داخل شکم اشاره کرد.
عروق سرراهی
معمولاً کم پیش می‌آید که رگ‌های خون‌رسان به جنین از کانال ورودی رحم عبور کنند (vasa previa). این رگ‌های خون‌رسان بدون محافظت بندناف در لایه پوشاننده رحم قرار می‌گیرد. هنگام پارگی عروق خون‌رسان اکسیژن به جنین کمتر می‌رسد و مادر خونریزی شدیدی را تجربه می‌کند. ضربان غیرطبیعی قلب جنین از نشانه‌های عارضه عروق سرراهی است.
آیا در سه ماهه آخر بارداری هم احتمال خونریزی وجود دارد؟
در سه ماه سوم بارداری به دلایل مختلفی مانند پولیپ‌ها، سرطان و یا آسیب به رحم ممکن است خونریزی وجود داشته باشد. البته با توجه به نزدیک‌شدن موعد زایمان اگر خونریزی ناگهانی و با مخاط ترکیب شده باشد نشانه‌ای برای زایمان است. در صورتی که ترشحات خونی و یا به رنگ صورتی باشد خونریزی طبیعی است. شما برای اطمینان باید با یک پزشک مشورت کنید.
راهکارهای بعد از شروع خونریزی چیست؟
احتمال این که خونریزی در زمان بارداری نشان از یک عارضه جدی باشد بسیار زیاد است. در چنین موقعیتی ضمن حفظ خونسردی و آرامش باید بدون اتلاف وقت با پزشک متخصص مشورت کنید. همچنین توصیه می‌شود برای اندازه‌گیری میزان خونریزی از نوار بهداشتی و یا پد بهداشتی استفاده کنید. در مورد این دو محصول بهداشتی پیش‌تر برای شما توضیحات کاملی را ارائه کردیم.
برای اطمینان بیشتر در صورت امکان توصیه می‌شود تا هر نوع بافت خارج شده از واژن را همراه خود داشته باشید تا پزشک به‌درستی تشخیص دهد. البته پزشک متخصص برای تشخیص دقیق‌تر به انجام معاینات دیگر مانند سونوگرافی واژن یا شکم، معاینه واژن و یا لگن اقدام می‌کند. همچنین در این وضعیت انجام یک آزمایش هورمونی بسیار مفید است. درهرحال اگر شما نشانه‌های زیر را دارید باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید:
- احساس سرگیجه و بی‌حالی
- تب بالای ۳۸ درجه
- خونریزی بسیار شدید
- احساس درد شدید در شکم
- کاهش هوشیاری
آیا بین خونریزی رحم و لکه بینی در زمان بارداری تفاوت وجود دارد؟
لکه بینی نوعی خونریزی خفیف است و معمولاً به رنگ‌های صورتی و قهوه‌ای دیده می‌شود. لکه بینی در حد چند قطره است و در سه‌ماهه اول بارداری جایی برای نگرانی ندارد. اما در خونریزی رحم ما شاهد خونریزی زیاد هستیم و حتی نیاز به استفاده از نوار بهداشتی زیاد است. بانوان اگر زمان بارداری خونریزی را با علائم زیر تجربه کردند باید به اورژانس مراجعه کنند:
- خونریزی همراه با درد باشد.
- زمان خونریزی بیشتر از ۲۴ ساعت باشد.
- خونریزی شبیه به خونریزی زمان پریود باشد.
پیشنهاد مطالعه: ۴ دلیل لکه بینی قبل و یا بعد از دوره پریود
مصرف چه غذایی زمان بارداری باعث توقف خونریزی می‌شود؟
قبل از هر چیز به این نکته توجه کنید که مصرف هیچ غذایی به طور کامل باعث توقف خونریزی زمان بارداری نمی‌شود و شما باید حتماً از یک پزشک کمک بگیرید. بانوان با داشتن یک رژیم غذایی سالم و مصرف ویتامین و مکمل‌ها می‌توانند به حفظ سلامتی و تقویت سیستم ایمنی بدن خود کمک کنند. غذاهایی که در زمان بارداری به مصرف آن‌ها توصیه می‌شود شامل:
- مصرف مویز یک خوراکی مفید برای تقویت مادر به‌خصوص زمان خونریزی است.
- مصرف منابع دارای ویتامین C مانند مرکبات موجب جذب بهتر آهن می‌شود.
- مصرف منابع دارای آهن مانند آلو خشک، جعفری، گوشت قرمز و… توصیه می‌شود.
روش‌های پیشگیری از خونریزی زمان بارداری
بانوان اگر زمان بارداری خونریزی را تجربه کردند باید تحت نظارت یک پزشک قرار بگیرند و توصیه‌های او را کاملاً اصولی رعایت کنند. همچنین رعایت نکات زیر در پیشگیری از خونریزی به شما کمک زیادی می‌کند:
- استراحت کافی داشته باشید.
- از برقراری رابط جنسی تاحدامکان خودداری کنید.
- سعی کنید در این مدت سفر نکنید.
- از بلندکردن اجسام سنگین و فعالیت‌های ورزشی سنگین خودداری کنید.
خوراکی‌های مضر برای خونریزی زمان بارداری
نه‌تنها بانوانی که خونریزی دارند؛ بلکه تمامی بانوان باردار باید رژیم غذایی سالمی داشته باشند و از مصرف یک‌سری از غذاها و تنقلات خودداری کنند. ممنوعات رژیم غذایی زمان بارداری شامل:
- زرشک
- زعفران
- بهارنارنج
- بادام تلخ
- انواع دم‌نوش‌های گیاهی مانند شبدر، شیرین‌بیان، آویشن
سخن آخر
تجربه خونریزی در زمان بارداری نشان از یک مشکل جدی است. برای شخیص علت خونریزی حتماً به پزشک مراجعه کرده و سونوگرافی انجام دهید. در این مقاله سعی کردیم تا علت خونریزی در دوره‌های مختلف بارداری و همچنین راهکارهای مفید برای حل آن را برای شما شرح دهیم.