قاعدگی که به آن پریود یا عادت ماهانه نیز گفته می‌شود، بخش طبیعی از زندگی زنان بارور است. این فرایند شامل خونریزی رحم به دلیل ریزش لایه داخلی رحم (آندومتر) است که برای بارداری آماده می‌شود. خونریزی قاعدگی معمولاً ۳ تا ۷ روز طول می‌کشد و ممکن است با علائمی مانند گرفتگی عضلات، نفخ، تحریک پذیری و نوسانات خلقی همراه باشد. لخته شدن خون در طول قاعدگی امری رایج است. این لخته‌ها از سلول‌های خونی، بافت رحم و پروتئین‌های لخته کننده خون تشکیل شده‌اند. اندازه لخته‌ها می‌توانند متفاوت باشند. از لخته‌های کوچک و شبیه به دانه تا لخته‌های بزرگ‌تر به اندازه انگور قابل مشاهده هستند. این لخته‌ها به دلیل ریزش لایه رحم در طول چرخه قاعدگی ایجاد می‌شوند. با این حال، در برخی موارد، لخته شدن خون قاعدگی می‌تواند نشان دهنده یک مشکل سلامتی باشد.
علل لخته شدن خون در قاعدگی
لخته شدن خون در قاعدگی به دلیل فرایندی به نام انعقاد خون به وجود می‌آید. انعقاد خون برای جلوگیری از خونریزی بیش از حد ضروری است. در طول قاعدگی، هنگامی که آندومتر ریخته می‌شود، عروق خونی کوچکی در رحم پاره می‌شوند. پلاکت‌ها، سلول‌های خونی که به لخته‌شدن خون کمک می‌کنند، برای ترمیم عروق خونی پاره شده فعال می‌شوند و در نهایت پروتئین‌های لخته‌کننده خون نیز برای تشکیل لخته‌ها با یکدیگر همکاری می‌کنند.
عوامل متعددی می‌توانند بر اندازه و تعداد لخته‌های قاعدگی تأثیر بگذارند، از جمله:
- سن: زنان جوان‌تر بیشتر از زنان مسن‌تر دچار لخته‌شدن خون در دوران قاعدگی می‌شوند.
- چاقی: چاقی با خطر ابتلا به خونریزی قاعدگی شدید و لخته‌شدن خون مرتبط است.
- سابقه خانوادگی: سابقه خانوادگی خونریزی قاعدگی شدید یا لخته‌شدن خون می‌تواند خطر ابتلا به این عارضه را در زنان افزایش دهد.
- جریان خون سنگین: زنانی که خونریزی قاعدگی شدیدتری دارند، لخته‌های بزرگ‌تری را تجربه می‌کنند.
- عدم تعادل هورمونی: عدم تعادل در سطح استروژن و پروژسترون می‌تواند بر نحوه لخته‌شدن خون تأثیر بگذارد.
- فیبروم رحم: فیبروم رحم توده‌های غیر سرطانی هستند که در رحم رشد می‌کنند. آنها می‌توانند باعث خونریزی قاعدگی شدید و لخته‌شدن خون شوند.
- آدنومیوز: آدنومیوز وضعیتی است که در آن بافت رحم (آندومتر) در دیواره رحم رشد می‌کند. این می‌تواند باعث خونریزی قاعدگی شدید و لخته‌شدن خون شود.
- پولیپ رحم: پولیپ رحم توده‌های غیر سرطانی هستند که در پوشش داخلی رحم رشد می‌کنند. آنها می‌توانند باعث خونریزی قاعدگی غیرطبیعی و لخته‌شدن خون شوند.
- برخی از شرایط پزشکی: برخی از شرایط پزشکی، مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) و بیماری تیروئید، می‌توانند خطر لخته شدن خون در دوران پریودی را افزایش دهند.
چه زمانی لخته‌شدن خون در قاعدگی غیرطبیعی تلقی می‌شود؟
درحالی‌که لخته‌شدن خون در قاعدگی رایج است، برخی از موارد وجود دارد که ممکن است نشان‌دهنده یک مشکل پزشکی باشد. تفاوت دو حالت طبیعی و غیرطبیعی در متن زیر آورده شده است:
لخته خون طبیعی پریودی
- لخته‌های قاعدگی به طور معمول به رنگ قرمز تیره یا قهوه‌ای هستند.
- اندازه آنها می‌تواند از چند میلی‌متر تا چندسانتی متر باشد.
- ممکن است حاوی تکه‌هایی از بافت رحم باشند.
لخته خون غیرطبیعی قاعدگی
اگر هر یک از موارد زیر را تجربه کردید، باید به پزشک خود مراجعه کنید:
- لخته‌های خونی بزرگ‌تر از ۲.۵ سانتی متر (حدود ۱ اینچ)
- لخته‌های خونی همراه با درد شدید
- خونریزی قاعدگی که به‌قدری شدید است که نیاز به تعویض پد یا تامپون هر ۱ تا ۲ ساعت
- خونریزی قاعدگی که بیش از ۷ روز طول می‌کشد
- لخته‌شدن خون همراه با تب، لرز یا بوی بد واژن
تشخیص لخته شدن خون غیرطبیعی در قاعدگی
اگر پزشک شما مشکوک به وجود مشکل پزشکی باشد که باعث لخته‌شدن خون غیرطبیعی در قاعدگی شما می‌شود، ممکن است آزمایشاتی را برای تشخیص انجام دهد. این آزمایش‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- معاینه لگن: برای بررسی ناهنجاری‌های رحم یا تخمدان
- آزمایش خون: برای بررسی سطح هورمون‌ها یا سایر ناهنجاری‌ها
- سونوگرافی: برای ایجاد تصویری از رحم و تخمدان‌ها
- هیستروسکوپی: برای بررسی داخل رحم
درمان لخته شدن خون غیرطبیعی در پریودی
درمان لخته‌شدن خون غیرطبیعی در قاعدگی به علت زمینه‌ای بستگی دارد. گزینه‌های درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs): برای تسکین درد و کاهش خون
- هورمون‌درمانی: برای تنظیم سطح هورمون‌ها و کاهش خونریزی و لخته‌شدن خون
- ابزارهای داخل رحمی (IUDs): برای آزادسازی هورمون‌هایی که می‌توانند به کاهش خونریزی و لخته‌شدن خون کمک کنند
- عمل جراحی: برای برداشتن فیبروم رحم، پولیپ رحم یا سایر ناهنجاری‌های رحم
پیشگیری از لخته شدن خون در پریود
درحالی‌که هیچ راه مطمئنی برای جلوگیری از لخته شدن خون در قاعدگی وجود ندارد، چند کار وجود دارد که می‌توانید برای کاهش خطر انجام دهید:
- وزن خود را در حد سالم نگه دارید: چاقی با خطر ابتلا به خونریزی قاعدگی شدید و لخته‌شدن خون مرتبط است.
- فعالیت بدنی منظم داشته باشید: ورزش می‌تواند به تنظیم سطح هورمون‌ها و کاهش خونریزی قاعدگی کمک کند.
- از سیگارکشیدن خودداری کنید: سیگارکشیدن می‌تواند خطر ابتلا به لخته‌شدن خون را افزایش دهد.
- از مصرف بیش از حد کافئین و الکل خودداری کنید: کافئین و الکل می‌توانند خونریزی قاعدگی را افزایش دهند.
- استرس خود را مدیریت کنید: استرس می‌تواند بر سطح هورمون‌ها و خونریزی قاعدگی تأثیر بگذارد.
نتیجه‌گیری
لخته‌شدن خون در قاعدگی امری معمولی است. با این‌حال، اگر لخته‌های خونی بزرگ، دردناک یا همراه با علائم دیگر مانند خونریزی شدید یا تب دارید، باید به پزشک خود مراجعه کنید. درمان لخته‌شدن خون غیرطبیعی در قاعدگی به علت زمینه‌ای بستگی دارد و ممکن است شامل دارو، هورمون‌درمانی، IUD یا جراحی باشد. راه‌هایی برای کاهش خطر لخته شدن خون در قاعدگی، مانند حفظ وزن سالم، ورزش منظم، پرهیز از سیگار و مدیریت استرس وجود دارد.