قاعدگی و سردرد

قاعدگی یک تغییر طبیعی هورمونی در بدن بانوان است. این چرخه طبیعی ماهانه یک‌بار رخ می‌دهد. غالباً طی‌کردن زمان قاعدگی با عوارضی نیز گاهی اوقات همراه است. شایع‌ترین چالش این دوران برای بانوان سردرد زمان پریودی است. این سردرد قبل، حین یا بعد از پریود رخ می‌دهد. سردرد زمان قاعدگی در بین بانوان بسیار شایع است.

مطابق تحقیقات تخمین زده شده است که تقریباً ۵۰ تا ۷۰ درصد از زنان در طول زندگی خود به این سردرد دچار هستند. در این مقاله تافته به مسئله سردرد زمان پریود، نکات بهداشتی این دوران و راه‌حل‌هایی جهت آسان‌تر کردن این دردها می‌پردازیم. چنانچه شما با این مشکل روبه‌رو هستید پیشنهاد می‌کنم که تا انتها با ما همراه باشید.

سردرد زمان قاعدگی چیست؟

سردرد زمان پریود که به آن میگرن قاعدگی نیز گفته می‌شود. بانوان زمان قاعدگی دچار تغییرات هورمونی مختلفی می‌شوند. چرخه تغییرات این هورمون‌ها روند افزایشی و کاهش دارد. تغییرت هورمونی برای آماده‌سازی بدن بانوان برای بارداری است. این تغییرات با عوارضی مانند سردرد، بداخلاقی و… برای بانوان همراه است.

دو هورمون اصلی تنظیم‌کننده چرخه قاعدگی استروژن و پروژسترون است. روند تغییرات این هورمون‌ها روی شدت و میزان سردرد اثرگذار است. مثلاً با افزایش میزان استروژن بدن میزان سردرد نیز کاهش پیدا می‌کند. این سردرد‌ها بر روند زندگی بانوان اثرگذار است. گاهی سردرد میزان بالایی از رنج را به بانوان تحمیل می‌کند و مانع از انجام امور عادی زندگی روزمره می‌شود. توجه به علائم سردرد قاعدگی بسیار مهم است. اهمیت‌دادن به این علائم موجب تمیز آن از بیماری‌های مغزی خطرناک می‌شود.

علائم سردرد زمان پریود

• درد در یک یا دو طرف سر
• درد ضربان‌دار یا تپنده
• حساسیت به نور و صدا
• حالت تهوع و استفراغ
• سرگیجه
• خستگی
• کاهش میل جنسی
• ایجاد جوش روی صورت
• تغییرات خلق‌و‌خو

معرفی علت‌های مهم سردرد

سردردهای زمان پریود به علت‌های مختلفی بروز می‌کند. در زیر به معرفی دو عامل مهم از علت سردرد می‌پردازیم.

استرس عامل سردرد در پریودی

استرس پریودی که به‌عنوان استرس قاعدگی یا سندرم پیش از قاعدگی (PMS) شناخته می‌شود، مجموعه‌ای از علائم جسمی و عاطفی است که زنان در روزها یا هفته‌های قبل از قاعدگی خود تجربه می‌کنند. این علائم می‌تواند خفیف یا شدید باشد و بر کیفیت زندگی روزمره زنان تأثیر منفی بگذارد.

علت دقیق استرس به طور دقیق مشخص نشده؛ اما مجموعه عوامل هورمونی، بیولوژیکی و روان‌شناختی در آن نقش دارد. این علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ اما به‌طورکلی شامل علائم جسمی و عاطفی است.

اهمیت کم‌خونی در سردرد زمان قاعدگی

معمول‌ترین روش برای تشخیص این مشکل تجویز آزمایش خون توسط پزشک متخصص است. بانوان باید با اصلاح رژیم غذایی و مصرف مکمل‌های مناسب این مشکل را حل کنند. کم‌خونی در زمان پریود باعث خونریزی شدید در بانوان می‌شود.

سایر علت های سردرد پریودی

مهم‌ترین دلایل سردرد در دوران قاعدگی موارد زیر را نیز شامل می‌شود:

تغییرات هورمونی

اصلی‌ترین علت بروز میگرن قاعدگی نوسانات هورمونی مانند استروژن و پروژسترون در طول چرخه پریودی است. انتقال پیام در نقاط مختلف بدن به کمک استروژن انجام می‌شود و با افزایش این هورمون در اواخر چرخه قاعدگی تخمک‌ها آزاد می‌شوند.

افزایش پروژسترون باعث قرار گرفتن تخمک درون رحم خواهد شد و بعد از اتمام آزادسازی تخمک و تخمک گذاری سطح این دو هورمون افت شدیدی پیدا می‌کند که این نوسانات هورمونی باعث بروز سردرد در عادت ماهیانه خواهد شد.

سروتونین

سروتونین هورمون شادی و تنظیم کننده احساسات، خلق و خو و سایر رفتارهای ما محسوب می‌شود. همچنین به عنوان انتقال دهنده عصبی و منقبض کننده عروق عمل خواهد کرد. کاهش سطح استروژن باعث می‌شود تا ترشح هورمون سروتونین در مغز کاهش یافته و عروق خونی منقبض شود که نتیجه آن چیزی جز سردرد پریودی نیست. سایر عوامل کمک کننده به سردردهای پریودی عبارتند از:

1. استرس
2. رژیم غذایی نامناسب
3. تغییرات برنامه خواب
4. تنش‌های عصبی
5. کم خونی

انواع سردرد پریودی کدامند؟ | سردرد قل بعد و طول دوره قاعدگی

در ادامه با انواع سردرد در طول چرخه قاعدگی آشنا می‌شویم.

• سردرد تنشی: استرس عامل ایجاد این نوع سردرد پریودی است که با احساس سفتی در اطراف پیشانی همراه خواهد بود.
• سردرد پیش از قاعدگی: سندروم پیش قاعدگی یا PMS که یک یا دو هفته قبل از قبل از شروع پریود اتفاق می‌افتد اغلب با سردرد همراه است.
• سردرد بعد از قاعدگی: از دست دادن خون و کاهش سطح آهن موجب بروز این نوع سردرد می‌شود.

در بین انواع سردرد قاعدگی مرسوم این دوره، سردرد هورمونی و میگرن پریود بیشتر بروز پیدا می‌کند. این دو نوع سردرد در عادت ماهانه بر اثر یک علت زمینه‌ای ایجاد می‌شوند، اما نشانه‌های شروع آنها با یکدیگر فرق دارد.

تفاوت سردرد هورمونی با میگرن قاعدگی

سردرد هورمونی و میگرن قاعدگی هر دو ناشی از نوسانات هورمونی هستند؛ اما شدت درد آنها متفاوت است. سردرد هورمونی از خفیف تا متوسط حس می‌شود و درد ضربانی ایجاد می‌کند. اگرچه این سردرد آزاردهنده است، اما زندگی روزمره شما را مختل نمی‌کند.

از طرف دیگر، میگرن قاعدگی می‌تواند در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد کند و بر اساس تحقیقات، تقریبا ۶۰ درصد از خانم‌ها دچار میگرن قاعدگی می‌شوند که اگر به طور منظم حملات میگرنی را تجربه می‌کنید، مستعد ابتلا به میگرن قاعدگی هستشید. میگرن قاعدگی به صورت ضربان شدید حس می‌شود که می‌تواند از یک طرف پیشانی شروع و به سمت دیگر حرکت کند. شدت درد آن انقدر زیاد است که باز نگه داشتن چشمان، کار کردن یا حتی فکر کردن را برای شخص دشوار می‌کند.

میگرن قاعدگی با میگرن معمولی تفاوت دارد، زیرا معمولاً این نوع میگرن با آئورا همراه نیست. آئورا، یک اختلال ادراکی و بینایی است و به نورهای چشمک زن، خطوط زیگزاگ یا سایر تجربیات حسی گفته می‌شود که برخی افراد قبل از حمله میگرن تجربه می‌کنند.

راه‌ حل درمان سردرد قاعدگی در زمان پریود

شدت سردرد قاعدگی از خفیف تا شدید متغیر است و معمولاً بین ۱ تا ۳ روز طول می‌کشد. ما در اینجا به راه‌های کاهش سردرد پریود اشاره می‌کنیم.

اصلاح سبک زندگی

• استراحت کافی: خواب کافی در شب (حدود ۷ تا ۸ ساعت) برای تنظیم خلق و خو و کاهش استرس ضروری است.
• ورزش منظم: فعالیت بدنی منظم مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری یا شنا در کاهش علائم سردرد در زمان پریود کمک بسیاری می‌کند.
• رژیم غذایی سالم: مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های کم‌چرب و پرهیز از غذاهای فراوری‌شده، کافئین و الکل می‌تواند به تعادل هورمون‌ها و بهبود خلق‌وخو کمک کند.
• مدیریت استرس: تکنیک‌های مدیریت استرس مانند یوگا، مدیتیشن یا تنفس عمیق می‌توانند به کاهش اضطراب و بهبود سلامت روان کمک کنند.
• گرما: استفاده از کمپرس گرم یا حمام آب گرم می‌تواند به شل‌شدن عضلات و کاهش درد کمک کند.
• ماساژ و حرکات ورزشی: ماساژ عضلات سروگردن می‌تواند به تسکین درد و تنش کمک کند.

درمان‌های دارویی

• مسکن‌های بدون نسخه: داروهایی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن می‌توانند به تسکین درد کمک کنند.
• هورمون‌درمانی: قرص‌های ضدبارداری یا سایر داروهای هورمونی می‌توانند به تنظیم سطح هورمون‌ها و کاهش سردرد کمک کنند.

استراحت و ماساژ برای کاهش سردرد پریودی

درمان سردرد و حالت تهوع در پریودی با استفاده از استراحت کردن و ماساژ درمانی در اغلب خانم‌ها تأثیرگذار است، زیرا ماساژ درمانی باعث افزایش ترشح سروتونین می‌شود و به شل شدن عضلات گردن کمک می‌کند. به این ترتیب سردرد پریودی کاهش می‌یابد، به ویژه کسانی که دنبال درمان میگرن قاعدگی (میگرن در پریودی) با یک روش ساده هستند، می‌توانند از اثرات چشمگیر ماساژ درمانی استفاده کنند، زیرا ماساژ می‌تواند شدت حملات سردردهای میگرنی را کمتر کند. ماساژ دادن شقیقه‌ها و پیشانی با روغن‌های گیاهی مانند روغن اسطوخودوس یا روغن نعنای فلفلی نیز می‌تواند شدت علائم سردرد را کم کند.

درمان میگرن قاعدگی با طب سنتی

اگر شدت درد زیاد نیست و می‌خواهید از روش‌های ساده برای درمان استفاده کنید، بهتر است برای درمان خانگی سردرد در دوران قاعدگی از داروهای گیاهی استفاده کنید. برای سردرد قاعدگی طب سنتی هم راهکارهای مؤثری را به خانم‌ها پیشنهاد می‌کند که در ادامه چند روش مؤثر برای معضل معرفی می‌کنیم و امیدواریم با این راه‌های ساده شما از درد شدید سر هنگام پریودی خلاص شوید.

موارد زیر بهترین درمان گیاهی سردرد قاعدگی است که سردرد را کم می‌کند:

1. دمنوش آویشن
2. دمنوش بابونه
3. دمنوش زنجبیل
4. دمنوش سنبل‌الطیب
5. دمنوش تخم گشنیز
6. دمنوش لیمو
7. دمنوش گل گاو زبان

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

سردرد دوران قاعدگی در بین خانم‌ها رایج است و معمولاً با مصرف مسکن یا استراحت کردن از بین می‌رود و آنها را نگران نمی‌کند، اما در صورتی که سردرد قاعدگی با هر کدام از موارد زیر همزمان باشد لازم است مراجعه به پزشک در اولویت قرار بگیرد:

• خانم‌هایی که همراه با سردرد دوران قاعدگی اختلال دید یا سرگیجه و عدم تعادل تجربه کنند.
• خانم با ضربه به سر دچار سردرد شود.
• وقتی یک خانم با وجود استفاده از درمان خانگی سردرد شدید قاعدگی، کاهش در میزان درد احساس نکرده باشد.

آیا راهی برای پیشگیری سردرد زمان قاعدگی وجود دارد؟

باوجود این که هیچ راه‌حلی قطعی برای پیشگیری کامل از سردرد زمان پریود وجود ندارد؛ اما اقدامات مختلفی می‌توان انجام داد که به کاهش قابل‌توجه شدت آن کمک کند:

• تنظیم هورمون‌ها
• سبک زندگی سالم
• پرهیز از استرس

دوران قاعدگی با علائم و تغییرات هورمونی و بدنی زیادی برای بانوان همراه است. رعایت برخی از نکات بهداشتی در این دوران می‌تواند به حفظ سلامتی، کاهش علائم ناخوشایند و افزایش آسایش شما کمک کند.

بانوان باید تلاش کنند تا در اولین مرحله با تعویض مرتب پد بهداشتی از خود محافظت کنند. نوار بهداشتی‌های تافته از کیفیت و قابلیت بسیار خوبی برخوردار هستند و از بروز انواع عفونت‌ها جلوگیری می‌کند. استفاده از روش‌های سنتی و مصرف قرص‌های مسکن می‌تواند گزینه خوبی برای تسکین درد باشد.

به یاد داشته باشید که عادت ماهیانه برای بانوان یک فرایند طبیعی است. این زمان با تغییرات بسیاری در بدن همراه است و گاهی عوارض مختلفی دارد. در این مقاله به سردرد زمان قاعدگی و علائم و راهکارهای مواج با آن پرداخته شد. درصورتی‌که این مسئله چالش بزرگی برای شما است مطالعه این مقاله کمک بسیاری به شما می‌کند.

سؤالات متداول قاعدگی و سردرد

در ادامه به مجموعه‌ای از سؤالات متداول درباره ارتباط قاعدگی و سردرد پاسخ‌های کوتاه و مختصر می‌دهیم.

۱. چرا در دوران قاعدگی دچار سردرد یا میگرن می‌شوم؟

تغییرات هورمونی، علی الخصوص کاهش سطح استروژن قبل و در طول قاعدگی، یکی از شایع‌ترین دلایل سردردهای قاعدگی می‌باشد، همچنین کاهش ناگهانی هورمون استروژن بر مواد شیمیایی مغز که در ایجاد سردرد نقش دارند، تأثیر گذاشته و منجر به سردرد می‌شود.

۲. چه زمانی سردرد مرتبط با پریود رخ می‌دهد؟

سردرد قاعدگی معمولاً ۱ تا ۲ قبل از شروع پریودی یا در روزهای آخر قاعدگی رخ می‌دهد.

۳. آیا سردردهای قاعدگی نوع خاصی دارند؟

سردردهای قاعدگی اغلب به صورت سردردهای تنشی یا میگرن رخ می‌دهند و برخی از زنان فقط در دوران قاعدگی دچار میگرن می‌شوند که این حالت با عنوان میگرن قاعدگی شناخته می‌شود.

۴. چگونه می‌توانم سردرد قاعدگی را کاهش دهم؟

1. استفاده از مسکن‌ها (مثل ایبوپروفن، ناپروکسن)
2. خواب کافی و تغذیه مناسب
3. پرهیز از استرس، شکلات، کافئین زیاد و نمک

۵. آیا قرص‌های ضد بارداری روی سردرد قاعدگی اثر دارند؟

بله، برخی قرص‌ها می‌توانند بسته به نوع قرص و پاسخ بدن شما آن را کاهش یا در برخی افراد تشدید کنند.