عفونت قارچی واژن که به نام‌های کاندیدیازیس ولوواژینال و مونیلیازیس نیز شناخته می‌شود، از جمله رایج‌ترین بیماری‌های زنان به ویژه در سه ماه دوم بارداری محسوب می‌شود. از جمله مخمرها یا قارچ‌هایی که موجب پدید آمدن این عفونت در واژن می‌شوند، می‌توان به کاندیدا آلبیکنس، کاندیدا گلابراتا، کاندیدا تروپیکالیس و… اشاره کرد. این عفونت علائم گوناگونی همچون ترشحاتی سفید، لزج و بد بو را برای زنان باردار در پی دارد و به روش‌های مختلف تشخیص داده می‌شود.
ابتلا به عفونت قارچی واژن در بارداری به دلایل زیادی صورت می‌گیرد که با کسب آگاهی در مورد پیشگیری از این عفونت احتمال بروز آن تا حد امکان کاهش می‌یابد. درمان عفونت قارچی واژن پس از مشاهده آن اهمیت ویژه‌ای دارد که از طریق درمان خانگی و استفاده از قرص و پمادهای پیشنهادی پزشک امکان‌پذیر است. با درمان هر چه سریعتر این عفونت می‌توانید از عوارض آن در دوران حاملگی در امان باشید.
دلایل ابتلا به عفونت قارچی واژن در حاملگی
وجود مقدار معینی از قارچ‌ها و اسیدها در حالت تعادل در بدن همه افراد امری طبیعی و لازم است. وجود این قارچ‌ها زمانی مشکل‌آفرین هستند که در میکرو ارگانیسم‌ها تغییر و رشد قارچ با سرعت غیر معمول انجام شود. در دوران بارداری سطح استروژن تا حد زیادی افزایش پیدا می‌کند. از این رو واژن به تولید گلیکوژن بیشتر از حد متعادل می‌پردازد که شرایط مناسبی را برای تغذیه و تکثیر قارچ‌های موجود در واژن فراهم می‌کند.
افزایش میزان استروژن می‌تواند افزایش رشد قارچ‌ها و تقویت چسبندگی قارچ به دیواره واژن را به همراه داشته باشد. استفاده مداوم از آنتی‌بیوتیک در دوران بارداری علاوه بر نابودی باکتری‌های بیماری‌زا، موجب از بین رفتن باکتری‌های مفید موجود در واژن نیز می‌شود که رشد سریع قارچ در واژن و بروز عفونت را در پی دارد. ضعف ایمنی بدن و مثبت بودن HIV نیز می‌تواند احتمال رشد سریع قارچ‌ها و عفونت قارچی واژن در زمان حاملگی را دوچندان نماید.
علائم ناشی از عفونت قارچی واژن در زنان باردار
ابتلا به بیماری عفونت قارچی واژن می‌تواند عوارض سختی را برای زنان باردار به همراه داشته باشد. بی‌توجهی به درمان این عفونت می‌تواند عوارض عفونت را افزایش دهد. البته در برخی موارد عوارض عفونت با گذر زمان به طور خودکار از بین می‌رود. از جمله عوارض عفونت قارچی در واژن می‌تواند به خروج ترشحات سفید رنگ شبیه به پنیر، ترشحات سبز و زرد رنگ شبیه به پنیر دلمه، تورم و خارش در لبه‌های واژن، قرمزی و التهاب در اطراف واژن، سوزش در حین ادرار، درد و احساس ناراحتی در هنگام برقراری رابطه جنسی، بوی بد واژن و… اشاره کرد. در صورت مشاهده هر یک از عوارض عفونت قارچی هر چه سریعتر به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه نمایید تا با بررسی عوارض این عفونت، قرص، پماد یا شیاف مناسب تجویز شود.
چگونگی درمان عفونت قارچی واژن در دوران بارداری
خرید و دسترسی به داروهای مرتبط با عفونت قارچی واژن از داروخانه‌ها بدون نیاز به نسخه امکان‌پذیر است. اما مصرف این داروها در دوران بارداری باید زیر نظر پزشک باشد. در دوران بارداری عفونت واژن می‌تواند به دلایل گوناگون صورت گیرد که مصرف داروهای عفونت قارچی بر آن‌ها بی‌اثر است. بسیاری از بانوان باردار با درمان خانگی عفونت قارچی واژن و تشخیص اشتباه، درمان عفونت را به تاخیر می‌اندازند که مشکلاتی همچون برفک دهان را در حین زایمان برای نوزاد ایجاد می‌کند.
در دوران بارداری بهتر است از مصرف داروهای خوراکی خودداری نمایید. همچنین مصرف تمامی پمادها و داروها در دوران حاملگی مجاز نیست. در این دوران بهبود علائم پس از چند روز آغاز شده و مدت زمان مصرف داروی تجویزی، توسط پزشک صورت می‌گیرد. در صورتی‌که فرآیند مصرف دارو را پیش از اتمام زمان تعیین شده توسط پزشک متوقف کنید، امکان بازگشت مجدد عفونت با عوارض شدیدتر چندین برابر می‌شود.
روش های جلوگیری از عفونت قارچی واژن در بارداری
با انجام روش‌های پیشگیری از عفونت قارچی واژن، می‌توانید احتمال بروز این عفونت را در دوران حاملگی کاهش دهید. پوشیدن لباس‌های نخی و گشاد در حین بارداری به دلیل جذب بالای تعریق و رطوبت می‌تواند از رشد بیش از حد قارچ‌های واژن و عفونت قارچی جلوگیری نماید؛ زیرا کاندیداهای مخمری در محیط مرطوب رشد می‌کنند. همچنین از پوشیدن شلوارهای تنگ در زمان بارداری خودداری کنید. زیرا این شلوارها عامل افزایش رطوبت و دمای واژن هستند.
در دوران بارداری به سرعت لباس‌ها و مایوهای خیس و عرق کرده را تعویض کرده و استفاده از اسپری‌ها، دوش‌های واژینال، حمام آب داغ، جکوزی و… را کنار بگذارید. استفاده از این وسایل در زمان حاملگی، برهم خوردن تعادل قارچ‌ها و باکتری‌های موجود در واژن را به همراه دارد که باعث بروز عفونت قارچی می‌شود. همچنین بهداشت فردی خود را به طور کامل رعایت کنید. به این منظور هر روز لباس زیر خود را تعویض نمایید. سپس لباس زیرها را به خوبی بشویید و آن‌ها را با استفاده از نور آفتاب و در فضای باز خشک کنید.
خشک کردن واژن پس از حمام و دست‌شویی می‌تواند از عفونت قارچی جلوگیری کند. فرایند خشک کردن واژن را از جلو به عقب انجام دهید تا از ورود باکتری از مقعد به واژن پیشگیری شود. در زمان حاملگی به صورت مرتب آب بنوشید تا هیدراته بمانید. این عمل با دفع سموم به سلامت واژن کمک می‌کند. همچنین در این دوران با استفاده از کاندوم، رابطه جنسی ایمن برقرار کنید تا احتمال انتقال بیماری‌های مقاربتی و ایجاد عفونت قارچی واژن کاهش یابد.
استرس خود را می‌توانید با ورزش، خواب کافی و مدیتیشن کاهش دهید. زیرا استرس با ضعیف کردن سیستم ایمنی باعث عفونت قارچی خواهد شد. مدیریت دیابت، کاهش مقدار قند خون، کاهش مصرف آنتی‌بیوتیک، استراحت کافی، کاهش مصرف شکر و تغذیه مناسب، از جمله دیگر موارد تاثیرگذار در پیشگیری از عفونت قارچی واژن در دوران بارداری به شمار می‌آیند.
چگونگی اثرگذاری عفونت قارچی واژن و عوارض آن بر جنین
طبق تحقیقات انجام شده حدود ۳۰ درصد از زنان، در طول زندگی به عفونت قارچی واژن مبتلا می‌شوند. اگر در دوران بارداری به عفونت قارچی واژن مبتلا شدید، به سرعت به درمان آن اقدام کنید تا در حین به دنیا آوردن بچه، خطر تاثیرگذاری عفونت بر نوزاد را کاهش دهید. اگر درمان عفونت قارچی را در موقع بارداری به تاخیر بیندازید، ممکن است آسیبی به نوزادتان وارد شود. به طور کلی عفونت قارچی واژن خطر غیر قابل درمانی برای جنین ندارد.
اگر در حین زایمان واژن دچار عفونت باشد، ممکن است سر نوزاد با آن تماس پیدا کند. در صورت برخورد سر نوزاد با عفونت قارچی واژن، عفونتی به نام برفک دهان در دهان نوزاد و بیماری‌های پوستی به وجود می‌آید. برفک دهان به صورت رگه‌های سفید رنگ در اطراف، زبان و سقف دهان نوزاد نمایان می‌شود. البته این مشکل نگران‌کننده نیست و به راحتی درمان می‌شود.
نحوه تشخیص عفونت قارچی واژن در بارداری
در صورت بروز هر یک از عوارض عفونت قارچی واژن در بارداری در اسرع وقت به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه نمایید تا پزشک با بررسی‌های مربوطه نتیجه نهایی را اعلام کند. بی‌توجهی به درمان عفونت قارچی می‌تواند عوارض عفونت را دوچندان کند و شرایط را برای ایجاد بیماری‌های جدید فراهم نماید. فرآیند تشخیص عفونت قارچی واژن در زمان حاملگی به شرط مراجعه سریع به پزشک دشوار نیست.
در ابتدا پزشک در ارتباط با علائم و عوارض شما سوال می‌پرسد و سپس به وسیله یک سواب، نمونه‌ای از ترشحات شما را جمع‌آوری می‌کند. روی نمونه جمع‌آوری شده، آزمایش‌های مربوطه انجام خواهد شد. در نهایت از طریق نمونه اولیه وجود یا عدم وجود عفونت، میزان عفونت قارچی و نوع آن مشخص می‌شود.
نکات موثر در درمان عفونت قارچی واژن در حین بارداری
قرص‌ها، پمادها، شیاف‌ها و کرم‌هایی که پزشک برای درمان عفونت قارچی واژن در بارداری تجویز می‌کند، شامل مقداری کلوتریمازول هستند که به درمان عفونت سرعت می‌بخشد. این داروها بهتر است در شب و در حالت دراز کشیده مصرف شوند، تا از نشت آن‌ها جلوگیری شود. در صورت استفاده از پماد بهتر است مقداری از آن را در اطراف واژن پخش کنید. فاصله زمانی بین استفاده از داروها باید طبق دستور پزشک به صورت منظم اجرا شود. دوره درمانی خود را حداقل ۷ روز ادامه دهید و در صورتی‌که علائم شما کاهش یافت، مصرف داروها را متوقف نکنید. پس از شروع دوره درمانی ممکن است به سرعت نشانه‌های بهبود را حس نکنید و به ندرت پدیدار شوند. همچنین ایجاد هرگونه آثار منفی ناشی از مصرف داروها را به پزشک خود گزارش دهید.
اهمیت درمان سریع عفونت قارچی واژن در دوران بارداری
اگرچه درمان خانگی عفونت قارچی واژن در دوران بارداری امکان‌پذیر است اما به دلیل اهمیت زایمان نوزاد بهتر است که فرآیند درمان را با مشورت پزشک متخصص طی کنید. درمان عفونت در سریع‌ترین زمان ممکن در حین بارداری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. زیرا در صورت به دنیا آمدن نوزاد از مادر مبتلا به عفونت قارچی واژن، سلامت نوزاد دچار مشکل می‌شود. برخورد سر نوزاد با عفونت قارچی در حین زایمان طبیعی، ایجاد بیماری‌های دهانی و پوستی را به همراه دارد.
در چه موقعیتی مراجعه به پزشک برای درمان عفونت قارچی واژن الزامی است؟
ابتلا به عفونت قارچی واژن در بارداری در ابتدا خطرناک نیست. اما بی‌توجهی و عدم درمان آن می‌تواند حادثه آفرین باشد. مراجعه به پزشک متخصص زنان و زایمان و درمان عفونت قارچی از گسترش و افزایش عوارض عفونت و درگیری مجاری تناسلی و ادراری جلوگیری می‌کند. توجه به هر یک از عوارض و علائم عفونت قارچی واژن در زمان حاملگی بسیار ضروری است. پیگیری درمان عفونت موجب می‌شود تا در هنگام زایمان هیچ آسیبی به نوزاد وارد نشود. همچنین اگر با مواردی همچون شدیدتر شدن علائم، بازگشت مجدد عفونت، تب و… مواجه شدید، مجددا به پزشک مراجعه نمایید تا داروی مناسبی برای شما تجویز شود.
درمان خانگی عفونت قارچی واژن در زمان بارداری
به طور کلی خود درمانی عفونت قارچی واژن در هنگام بارداری توصیه نمی‌شود. اما درمان خانگی با توصیه پزشک مشکلی ایجاد نخواهد کرد. سرکه سیب، ماست، سیر، جوش شیرین، نارگیل، یاس بنفش هندی، آلوئه‌ورا و… از جمله مواد طبیعی تاثیرگذار در درمان عفونت قارچی واژن در حین بارداری به شمار می‌آیند. این مواد با از بین بردن قارچ‌های عفونی، در مهار رشد و جلوگیری از تکثیر قارچ‌ها و باکتری‌ها در درمان تدریجی عفونت قارچی واژن تاثیرگذار هستند. این مواد طبیعی می‌توانند به دو صورت موضعی و خوراکی استفاده شوند.
بیماری های ناشی از عفونت قارچی واژن در بارداری
در صورت عدم درمان عفونت قارچی واژن پیش از دوران بارداری، احتمال وقوع برخی بیماری‌ها افزایش می‌یابد. در صورتی‌که عفونت قارچی با تغذیه ناسالم، مصرف داروهای استروژن، استعمال دخانیات، مصرف الکل، کمبود ویتامین و… همراه باشد، می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان را افزایش دهد. البته عفونت قارچی هیچ‌گونه تاثیر مستقیمی بر سلول‌های سرطانی نمی‌گذارد. عفونت قارچی واژن پیش از حاملگی سطح PH مناسب واژن را تغییر می‌دهد و محیطی غیر ایمن برای اسپرم‌ها به وجود می‌آورد. در نتیجه تحرک اسپرم‌ها و احتمال صورت گرفتن لقاح کاهش پیدا کرده و احتمال ناباروری افزایش می‌یابد.
سخن پایانی
ابتلا به عفونت قارچی واژن یکی از مشکلات شایع در دوران بارداری به شمار می‌آید که از رشد و تکثیر بیش از حد قارچ‌های موجود در واژن نشات می‌گیرد. این عفونت دلایل گوناگونی دارد و عوارضی همچون التهاب، سوزش، خارش و ترشحات بد بو را در پی دارد. مصرف داروها برای رفع عفونت قارچی در بارداری نباید بدون مشورت پزشک انجام شود. درمان این عفونت در زنان باردار باید در اسرع وقت صورت بگیرد تا در حین زایمان مشکلی برای نوزاد به وجود نیاید.