یکی از حساس‌ترین دوره‌های زندگی به دوران نوجوانی سن بلوغ مربوط می‌شود. زمانی که دختران جوان در حالتی آسیب‌پذیر قرار داشته و کوچک‌ترین تغییراتی می‌تواند آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. بسیاری از روان‌شناسان مطرح دنیا معتقدند که سبک زندگی افراد در دوران نوجوانی و سن بلوغ آن‌ها شکل می‌گیرد. با وجود این مسائل، آیا تا کنون به اهمیت خواب در دوران بلوغ و تأثیر آن بر رشد و سلامت نوجوانان فکر کرده‌اید؟
دختران جوان زمانی که وارد سن بلوغ می‌شوند به خواب کافی نیاز دارند. بلوغ و تغییرات روحی و جسمی مربوط به آن باعث می‌شود تا نوجوانان نتوانند به قدر کافی بخوابند. به همین دلیل است که کمبود خواب در نوجوانان، موضوعی شایع بوده و در بسیاری از مواقع با دردسر همراه خواهد بود. دکتر Mary Carskadon به عنوان یک محقق در زمینه خواب، مقالات و نظریات زیادی درباره اهمیت خواب در دوران بلوغ و سلامتی نوجوانان منتشر کرده است. در ادامه قصد داریم تا موضوع خواب و اهمیت آن در سنین نوجوانی را به طور موشکافانه مورد بررسی قرار دهیم.
با خواب کافی در دوران بلوغ، سلامت بمانید!
در نگاه اول ممکن است کمی ساده و بی‌اهمیت باشد. اما تأثیر خواب کافی و باکیفیت در سلامت روح و جسم یک نوجوان خیلی زیاد است. رشد قد، افزایش سیستم ایمنی بدن، ارتقا ظرفیت فکری، بهبود حافظه، افزایش انگیزه یادگیری و… جزو معدود مواردی هستند که با داشتن خواب کافی و باکیفیت می‌توان به آن‌ها دست یافت. نوجوانانی که به هر دلیلی شب‌ها خواب ناآرام و کمی دارند، روزها کلافه‌تر، ناامیدتر، بی‌انگیزه‌تر، خسته‌تر و کسل‌تر هستند.
دختران جوان در سنین بلوغ معمولا تغییرات احساسی متنوعی را تجربه می‌کنند. کمبود خواب در این شرایط می‌تواند تأثیر چشمگیری روی خلق و خوی آن‌ها گذاشته و چالش‌های این دوره را بیشتر کند. برای مثال دخترانی که در این بازه زمانی از کمبود خواب رنج می‌برند عموما عبوس‌تر بوده و با برون‌ریزی‌های شدید احساس افسردگی و دیرجوشی را در خود تقویت می‌کنند. همچنین ممکن است دست به انجام کارهای پرریسک زده و در کنترل هوس‌های آنی ناتوان بمانند. به عبارتی می‌توان گفت نداشتن خواب کافی در سن بلوغ ممکن است باعث شود تا نوجوانان از شخصیت واقعی خود دور شوند.
پزشکان سراسر دنیا، دوران بلوغ در افراد را تحت عنوان مرحله رشد نام‌گذاری کرده‌اند. زیرا رشد انسان از نظر جسمی و روحی در این دوره تکمیل می‌شود. اهمیت خواب در دوران بلوغ نیز درست در همین موضوع خواهد بود. افراد تا سن نوجوانی در حال رشد هستند. استحکام اسکلت بدن، تقویت سیستم ایمنی بدن، استخوان‌بندی، تقویت سیستم عصبی، تقویت سیستم قلب و عروق و… جزو مواردی هستند که تا سن بلوغ در حال رشد و تکمیل شدن هستند. ضمن اینکه بسیاری از عادات بد زندگی افراد نیز درست در همین بازه زمانی شکل می‌گیرد. به همین دلیل است که پزشکان همواره به اهمیت خواب کافی و باکیفیت در سن بلوغ پافشاری می‌کنند. پس اگر دوست دارید فرزندتان روند رشد خود را با موفقیت و سلامت کامل طی کند، تأثیر خواب در دوره نوجوانی او را جدی بگیرید!
دختران نوجوان به چه مقدار خواب نیاز دارند؟
بسیاری از افراد فکر می‌کنند هشت ساعت خواب در شبانه‌روز برای دختران نوجوان کافی است. در صورتی که در بسیاری از مواقع دختران جوان در سنین بلوغ به خواب بیشتری نسبت به یک فرد بالغ نیاز دارند. طبق صحبت‌های دکتر Mary Carskadon نوجوانان برای داشتن عملکردی درست و بدنی سالم به حداقل ۹ ساعت خواب در شبانه‌روز نیاز دارند.
چه چیزهایی باعث ایجاد اختلال در خواب نوجوانان می‌شود؟
سبک زندگی افراد در دوره‌های مختلف زندگی مثل کودکی، نوجوانی، جوانی، بزرگسالی و… دائماً در حال تغییر است. محققین به این تفاوت‌ها ساعت زیستی یا Chrono types می‌گویند. انسان با موضوعات مختلفی درگیر بوده و این درگیری می‌تواند روی نظم زندگی او تأثیرگذار باشد. خواب ناکافی و بی‌کیفیت در دوران نوجوانی نیز چندان بی‌دلیل نیست و تحت تأثیر عوامل مختلفی ایجاد می‌شود. در ادامه مواردی که ممکن است باعث ایجاد اختلال در خواب دختران جوان شود را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
دوره قاعدگی
همواره موضوعات مختلفی مثل آغاز دوره پریود، دوران PMS، استفاده از محصولات نامناسب و مراقبت‌های نادرست می‌تواند نظم و کیفیت خواب را در دختران جوان تحت تأثیر قرار دهد. برای مثال ناآرامی‌ها و تغییراتی که در دوران PMS به سراغ دختران می‌آید ممکن است تا حد زیادی باعث بی‌خوابی آن‌ها شود. حتی استفاده از پدهای بهداشتی غیراستاندارد و نامناسب نیز احساس ناراحتی را در آن‌ها تشدید کرده و به این بی‌خوابی‌ها دامن می‌زند.
این موضوع راه حل‌های مخصوص خود را دارد. دردهای قاعدگی در ناحیه شکم و پشت باعث می‌شود تا دختران در میان خواب‌های شبانه به طور ناگهانی بیدار شوند. بیدار شدن از درد در نیمه شب، خواب درست سالم را مشکل می‌کند. بهترین راه این است که پس از تسکین درد، اتاق خود را تا حد امکان تاریک کرده و از روشنایی دوری کنید. همچنین برای بهبود دردهای دوره پریود نیز، استفاده از کیسه آب داغ، مصرف قرص‌های مسکن، ماساژ دورانی در ناحیه شکم و… می‌تواند مؤثر واقع شود. ضمن اینکه استفاده از پد بهداشتی مناسب در این دوره باعث می‌شود تا از تعویض آن در طول شب بی‌نیاز باشید.
استفاده نادرست از تکنولوژی
کمبود خواب میان نوجوانان امروزی تبدیل به موضوعی مدرن شده است. زیرا این اختلال تا حد زیادی به سوشال مدیا و ابزارهای مربوط به آن مثل رایانه، اینترنت و گوشی‌های موبایل گره خورده است. دختران جوان درست زمانی که باید خود را برای استراحت و خوابی عمیق آماده کنند، موبایل‌های خود را در دست گرفته و شروع به چت کردن و گشت‌وگذار در فضای مجازی می‌کنند. حال فکر می‌کنید چه چیزی بیشتر از تعاملات اجتماعی می‌تواند خواب را از سر افراد بپراند؟ نوجوانان موبایل‌های خود را عضوی جدانشدنی از خود دانسته و حتی موقع خواب نیز آن‌ها را زیر بالش خود می‌گذارند. بدین ترتیب با اولین تماس تلفنی یا پیامک، آن را مجدداً برداشته و غرق فضای گیرا و جذاب آن می‌شوند.
اما برای این مشکل هم یک راه حل وجود دارد. اهمیت خواب در دوران بلوغ به قدری زیاد است که دکتر Mary Carskadon برای حل این موضوع، استفاده از یک گاو صندوق تکنولوژی را پیشنهاد می‌دهد. به این صورت که شب‌ها پیش از خواب همه اعضای خانواده موبایل‌ها و ابزار مربوط به تکنولوژی خود را در این گاو صندوق قرار داده تا بتوانند در زمان درست از آن استفاده کنند.
اهمیت نظم در خواب
اهمیت خواب در دوران بلوغ تنها به میزان آن محدود نمی‌شود. برای اینکه نوجوانان در شرایط روحی و جسمی ایده‌آلی قرار بگیرند، باید خواب منظمی داشته باشند. برای مثال دختر نوجوانی که در طول هفته خوابی ناکافی داشته و در عوض در روزهای آخر هفته حدود ۱۲ ساعت می‌خوابد، شرایط ایده‌آلی ندارد. بدن انسان برای اینکه عملکردی خوب از خود نشان دهد، باید طبق یک برنامه دقیق و منظم پیش برود. از همین رو اهمیت نظم در خواب نوجوانان درست به اندازه اهمیت میزان خواب آن‌ها خواهد بود.
بسیاری از والدین فکر می‌کنند پیگیری بزرگ‌ترها برای خواب فرزندان، تنها به سنین خردسالی آن‌ها محدود می‌شود. در صورتی که والدین برای ایجاد نظم در خواب فرزندان نوجوان خود نیز باید تلاش کنند. دکتر Mary Carskadon در این راستا به قوانینی اشاره کرده است که برای تعیین خواب منظم میان نوجوانان مؤثر واقع خواهد شد:
- استفاده کافئین برای نوجوانان چندان مناسب نیست.
- خوابیدن پس از ساعت ۴ بعدازظهر، ممکن است نظم خواب نوجوانان را مختل کند.
- ساعت خواب نوجوانان بهتر است با زمان تاریکی و روشنایی روز تنظیم باشد. به این معنا که زمان خوابیدن را به یک بازه زمانی مشخص محدود کنید.
- تغذیه سالم را فراموش نکنید. استفاده از مواد غذایی سالم و مغذی تا حد زیادی روی ایجاد احساس آرامش پیش از خواب در نوجوانان تأثیر خواهد داشت.
اهمیت خواب در دوران بلوغ و تأثیر آن در روح و جسم نوجوانان
زمانی که از اهمیت خواب در دوران بلوغ صحبت می‌کنیم، هدف فقط رشد فیزیکی و سلامت جسمی آن‌ها نیست. خواب کافی و باکیفیت در این دوره از زندگی باعث رشد ذهنی و روحی آن‌ها نیز می‌شود. تحقیقات انجام شده در این زمینه حاکی از آن است که نوجوانانی که به طور میانگین ۹ الی ۱۰ ساعت خواب آرام و عمیق در روز را تجربه می‌کنند، همواره از وضعیت روحی و جسمی سالم‌تری برخوردار هستند. احساس شادابی بیشتر، تمرکز بالاتر، تصمیم‌گیری بهتر، یادگیری سریع‌تر، پرخاشگری کم‌تر، روابط اجتماعی قوی‌تر، قدرت بدنی بیشتر و… جزو مواردی است که میان افرادی که خواب کافی و باکیفیت دارند به شدت دیده می‌شود. بنابراین اگر قصد دارید فرزندتان در آینده فردی سالم با یک زندگی باکیفیت باشد، اهمیت خواب در دوران بلوغ او را جدی بگیرید.