چرخه قاعدگی بانوان شامل مراحل مختلفی مانند فاز قاعدگی، فاز فولیکولار، فاز تخمک‌گذاری و فاز لوتئال است. هرکدام از این مراحل جدای از یکدیگر رخ می‌دهند. طولانی‌ترین و دومین مرحله از این چرخه فاز فولیکولار است. فاز فولیکولار بانوان از روز اول پریود تا زمان تخمک‌گذاری ادامه دارد. در این مقاله از تافته در مورد فاز فولیکولار، اتفاقات و علائم مختلفی که در طی این دوره رخ می‌دهد صحبت می‌کنیم، با ما تا انتها همراه باشید.
منظور از فاز فولیکولار چیست؟
فاز فولیکولار که از چهارده روز تا بیست و یک روز ادامه دارد مرحله دوم از سیکل قاعدگی است. در این فاز تخمدان‌ها با رشد یک تخمک آن را وارد فاز تخمک‌گذاری و آزادسازی می‌کنند. زمانی فاز فولیکولار به پایان می‌رسد که رابطه جنسی برقرار شود و در این صورت شانس بارداری افزایش پیدا می‌کند. در فاز فولیکولار از ۱۱ تا ۲۰ تخمک درحال‌رشد فقط یکی شانس بالغ‌شدن را دارد.
آغاز فاز فولیکولار با ارسال پیام به غده هیپوفیز در مغز است. هیپوفیز با ترشح هورمون محرک فولیکول (FSH) تخمدان‌ها را برای تولید ۵ تا ۲۰ کیسه پر از مایع و کوچک به نام فولیکول آماده می‌کند. توجه داشته باشید که درون هر فولیکول فقط یک تخمک نابالغ وجود دارد. همچنین با بالغ‌شدن یکی از فولیکول‌ها دیگر فولیکول‌ها از دوباره در بدن جذب می‌شوند.
با بالغ‌شدن فولیکول تخمک درون آن نیز بالغ می‌شود و ترشح استروژن افزایش پیدا می‌کند. با افزایش میزان استروژن بدن با ارسال سیگنال‌هایی به غده هیپوفیز تولید FSH را کاهش می‌دهد. همچنین میزان بالای استروژن در بدن افزایش ضخامت و رشد دیواره رحم را به دنبال دارد که در نهایت بدن برای بارداری آماده می‌شود. در چنین شرایطی میزان ترشح هورمون دیگری به نام لوتئینیزه کننده (LH) افزایش پیدا می‌کند. افزایش میزان این هورمون باعث توقف ترشح هورمون استروژن می‌شود و بدن وارد مرحله بعدی یعنی فاز تخمک‌گذاری می‌شود.
علائم مختلف فاز فولیکولار چیست؟
بانوان در فاز فولیکولار بالاترین میزان انرژی و نشاط را دارند. در طول این دوره افراد علاوه بر تمرکز بسیار بالا احساس اضطراب کمتری را تجربه می‌کنند. اطلاع از دمای بدن در حالت استراحت تأثیر زیادی در آگاهی از فازهای مختلف چرخه قاعدگی دارد. در فاز فولیکولار بدن در کمترین دمای خود قرار دارد. به‌طورکلی در فاز فولیکولار دمای بدن بین ۹۷ تا ۹۷.۶ فارنهایت یعنی ۳۶ درجه سانتی‌گراد قرار دارد.
محدوده‌های زمانی مختلف فاز فولیکولار
معمولاً سیکل قاعدگی از ۲۱ تا ۳۵ روز است. قبلا در مورد فاز لوتئال صبحت شد و نتیجه گرفتیم که این فاز بین ۱۲ تا ۱۴ روز ادامه پیدا می‌کند. اما فاز فولیکولار بین ۱۴ تا ۲۱ روز طول می‌کشد و برعکس فاز لوتئال ثابت نیست و در مراحل مختلف زندگی متفاوت است.
فاز فولیکولار طولانی
معمولاً میانگین فاز فولیکولار تا ۱۶ روز طول می‌کشد. اما باید این نکته را بگوییم که احتمال ادامه آن از ۱۱ تا ۲۷ روز نیز وجود دارد. طول فاز فولیکولار وابسته به مدت‌زمان بالغ‌شدن یک فولیکول است به میزانی که یک فولیکول کندتر بالغ شود فاز فولیکولار و سیکل قاعدگی نیز طولانی‌تر خواهد بود. استفاده از قرص‌های ضدبارداری و کمبود ویتامین D تأثیر زیادی در طولانی‌تر شدن سیکل قاعدگی دارد.
خوب است بدانید که فاز فولیکولار طولانی اثر منفی بر روی بارداری بانوان ندارد و افرادی که فاز فولیکولار طولانی دارند به‌اندازه افراد فاز فولیکولار نرمال شانس بارداری دارند.
فاز فولیکولار کوتاه
بر اساس مطالعات انجام شده فاز فولیکولار کوتاه به‌عنوان نشانه‌ای از پیری تخمدان‌ها و نزدیکی یائسگی تلقی می‌شود که در نتیجه احتمال بارداری کاهش پیدا می‌کند. بانوان در اواخر دهه ۳۰ وارد فاز فولیکولار کوتاه می‌شوند. در چنین شرایطی همچنان میزان FSH بالا است؛ اما میزان LH پایین است که این سازوکار فرایند بالغ‌شدن یک تخمک را تسریع می‌کند.
تخمک در شرایطی زود بالغ می‌شود که حتی ممکن است فولیکول موجود در آن به‌اندازه کافی بالغ نباشد یا حتی آمادگی باروری را نداشته باشد.
رژیم غذایی مناسب در فاز فولیکولار
با شروع فاز فولیکولار در روز اول پریود میزان زیادی از خون از بدن خارج می‌شود و بدن به مقادیر بیشتری از آهن نیاز پیدا می‌کند. همچنین با ریزش دیواره رحم التهاب بدن نیز بالا می‌رود؛ بنابراین داشتن یک رژیم غذایی مناسب اهمیت زیادی دارد. بانوان با مصرف مواد غذایی زیر در برنامه روزانه خود می‌توانند به‌خوبی از این مرحله عبور کنند:
- سبزی‌هایی مانند گل‌کلم، کلم‌بروکلی و…
- مصرف پروتئین‌های بدون چربی
- مصرف کربوهیدرات‌های پیچیده؛ مانند برنج قهوه‌ای، غلات و…
- مصرف غذاهای تخمیر شده مانند کلم ترش، کیمچی و…
- مصرف دانه کتان، آووکادو و…
جمع‌بندی
بر اساس مطالب گفته شده می‌توان نتیجه گرفت که بهترین فاز چرخه قاعدگی فاز فولیکولار است. در این مرحله بانوان در بهترین شرایط جسمی و روحی خود قرار دارند. گذر از مرحله فولیکولار یکی از ضروری‌ترین مراحل برای بارداری است. چرخه قاعدگی برای هر فرد از نظر طول و مدت تفاوت دارد. بانوان باید در صورت احساس هرگونه اختلال در سیکل قاعدگی خود با پزشک متخصص مشورت کنند و به دنبال بررسی علت و راه‌های درمان آن باشند.