مراحل چرخه قاعدگی، شامل چهار فاز می‌شود که هر خانمی در طول هر ماه، آنها را تجربه می‌کند. شاید تعداد روزهای هر مرحله در افراد مختلف فرق داشته باشد ولی به طور کلی، یک روند استاندارد برای چرخه قاعدگی خانم‌ها وجود دارد. در هر مرحله، اتفاقاتی به کمک هورمون‌ها رخ می‌دهد که تغییراتی را در بدن به وجود می‌آورد که در این مقاله از تافته قصد داریم شما را با هریک از آنها آشنا کنیم. شما با آشنایی هر یک از مراحل و اتفاقات رخ داده، می‌توانید شرایط بدنی خود را بهتر درک کرده و بشناسید.
چرخه قاعدگی چیست؟
چرخه یا سیکل قاعدگی، همان روند تکرار شونده در هر ماه است که طی آن، دیواره رحم ریخته و تخلیه می‌شود. این چرخه قاعدگی، هر ماه با شروع پریود آغاز می‌شود و معمولا تا ۲۸ روز ادامه دارد. البته، این تعداد روزها، در هر خانمی متفاوت است و می‌توانید از ۲۱ روز تا ۳۵ روز متغیر باشد. مراحل چرخه قاعدگی، شامل چهار فاز است که با شناخت هر یک آنها، به شناخت بیشتر بدن خود کمک می‌کند. دقیقا متوجه می‌شوید که در هر بازه از زمان، چه اتفاقاتی در بدن شما رخ می‌دهد و چه تاثیراتی روی خلق و خوی شما می‌گذارد. در ادامه به چهار مرحله چرخه قاعدگی می‌پردازیم.
مراحل سیکل قاعدگی
چرخه قاعدگی توسط هورمون‌ها کنترل شده و با تغییرات ثابت در آنها، سیکل پریود آغاز می‌شود. در واقع، هر ماه، این هورمون‌ها هستند که با تغییرات خود، پریود را آغاز می‌کنند و مسبب خونریزی می‌شوند. مراحل چرخه قاعدگی عبارت‌اند از:
مرحله قاعدگی
مرحله اول که همان مرحله قاعدگی است، با آغاز پریود یا خونریزی شروع می‌شود. این مرحله، معمولا بین ۳ الی ۷ روز به طول می‌انجامد و در این مدت، میزان خونریزی تغییر می‌کند. شاید برای شما هم سوال باشد که این خون خارج شده از واژن، مربوط به چه بخشی از بدن است؟ این خون مربوط به پوشش داخلی رحم می‌شود که پس از عبور از دهانه رحم، وارد واژن شده و از طریق واژن، خارج می‌شود. میزان خون قاعدگی، به طور استاندارد یک چهارم فنجان است ولی در هر خانم، ممکن است این میزان کمی بیشتر یا کمتر می‌شود.
پیشنهاد مطالعه: همه چیز در مورد دردهای (کرامپ‌های) قاعدگی و درد پریود
مرحله فولیکولی
در مرحله فولیکولی، بدن برای بارداری احتمالی در هر ماه آماده می‌شود. در این مرحله، هورمون استروژن باعث ضخیم‌تر شدن دیواره‌های داخلی رحم می‌شوند و محیط رحم را برای تخمک بارور شده آماده می‌کند. البته، در این زمان هورمون دیگری هم فعالیت خودش را انجام می‌دهد. این هورمون، هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) است که موجب رشد فولیکول‌های تخمدان می‌شود. هر فولیکول حاوی یک تخمک است که در هر ماه تقریبا یک تخمک برای لقاح آماده می‌شود. میزان استروژن در روزهای قبل از تخمک گذاری، یعنی مرحله فولیکولی و یک روز قبل از تخمک گذاری افزایش پیدا می‌کند.
مرحله تخمک گذاری
یک هورمون سوم در بدن وجود دارد که با نام هورمون LH شناخته می‌شود که با افزایش میزان هورمون استروژن در مرحله فولیکولی، هورمون LH نیز افزایش پیدا می‌کند. هورمون LH باعث پارگی فولیکول و آزاد شدن تخمک می‌شود. اگر چه سیکل پریود در بدن هر خانمی متفاوت است ولی به طور کلی، در روز چهاردهم چرخه قاعدگی، تخمک گذاری انجام می‌شود. روز چهاردهم چرخه قاعدگی، تقریبا ۱۱ الی ۱۶ روز قبل از پریود ماه بعد است.
با آزاد شدن یک تخمک بالغ از یکی از تخمدان‌ها، مرحله تخمک گذاری آغاز می‌شود. این تخمک رها شدن از تخمدان، خود را از طریق لوله فالوپ، به رحم می‌رساند. در طول این مدت ۳ الی ۴ روزه که تخمک در لوله فالوپ قرار دارد، پوشش داخلی رحم ضخیم‌تر می‌شود. زمانی که تخمک به داخل رحم می‌رسد، اگر تا ۲۴ ساعت لقاح انجام نشود، تخمک از بین می‌رود.
مرحله لوتئال
مرحله آخر در مراحل چرخه قاعدگی، مرحله لوتئال است. در این مرحله، فولیکول به یک جسم زرد تبدیل می‌شود که سلول‌های آن، میزان زیادی هورمون استروژن و پروژسترون ترشح می‌کنند. پروژسترون در این مرحله وظیفه دارد که دیواره داخلی رحم را تحریک کرده و آن را برای تخمک بارور شده آماده کند.
دو شرایط در این مرحله وجود دارد. شرایط اول، مربوط به زمانی است که بارداری صورت گرفته باشد. در این شرایط، تخمک به درون رحم حرکت می‌کند و درون بارداری آغاز می‌شود. شرایط دوم، مربوط به عدم بارداری است که در این صورت، پوشش داخلی رحم جدا شده و خونریزی دوره جدید پریود آغاز می‌شود.
افزایش سن و تغییر چرخه قاعدگی
با آغاز دوران بلوغ، بدن دختران دچار تغییراتی می‌شود و امکان تولید مثل را فراهم می‌کند. سن شروع پریود در دختران متفاوت است و عوامل گوناگونی در شروع آن تأثیرگذار می‌باشد. به طور کلی اولین پریود بین سنین ۱۰ تا ۱۵ سالگی رخ می‌دهد و تا سن ۴۵ تا ۵۵ سالگی معمولاً ادامه می‌یابد، اما این محدوده می‌تواند متغیر باشد و عادی تلقی شود. در ادامه شما را با برخی از عوامل شروع پریود آشنا می‌کنیم، همراه ما باشید.
عوامل مؤثر بر شروع سیکل قاعدگی
برای شروع پریودی عوامل مختلفی می‌تواند نقش داشته باشد که ژنتیک یکی از مهم‌ترین آنها به شمار می‌رود. تاریخچه خانوادگی در شروع قاعدگی می‌تواند نقش مهمی را ایفا کند، به طور مثال اگر مادر شما در سنین پایین پریود شده باشد، احتمال اینکه شما نیز در سنین پایین پریود شوید، بسیار زیاد است. تغذیه و دریافت کافی مواد مغذی علی الخصوص آهن که برای شروع سیکل قاعدگی ضروری است، در شروع پریودی مؤثر است.
برخی از عوامل محیطی مانند استرس و همچنین برخی از بیماری‌های مزمن یا اختلالات هورمونی نیز می‌توانند بر شروع پریود تأثیر گذار باشند که شما باید هر یک از آنها را در نظر داشته باشید.
محاسبه سیکل قاعدگی (چرخه قاعدگی)
برای محاسبه چرخه قاعدگی و مراحل سیکل قاعدگی خود، می‌توانید از روش‌های مختلفی استفاده کنید که یکی از راحت‌ترین آنها، یادداشت کردن تاریخ‌های پریود است. تاریخ شروع پریود و پایان پریود هر ماه را یادداشت کرده و تغییرات در هر ماه را هم ذکر کنید. به عنوان مثال، اگر در فاصله پریودها لکه بینی دارید، آن را هم بنویسید. برای این کار، از اپلیکیشن‌های دستیار خانم‌ها نیز می‌توانید استفاده کنید.
اگر به دنبال محاسبه تاریخ پریود بعدی خود هستید یا می‌خواهید میانگین سیکل پریود خود را به دست آورید، باید فرمولی که در ادامه توضیح می‌دهیم را انجام دهید. به مدت چند ماه، روزهای بین هر پریود خود را یادداشت کنید. به عنوان مثال، در ماه آبان ۲۱ روز، ماه آذر ۲۵ روز و به همین روند، یادداشت کنید. حالا، کل این روزها را با یکدیگر جمع بزنید و تقسیم بر تعداد سیکل‌های پریود خود کنید. عدد به دست آماده، میانگین چرخه قاعدگی شما است که با جمع این عدد با تاریخ اولین روز پریود آخرین سیکل، تاریخ تقریبی شروع پریود بعدی به دست می‌آید.
بیشتر بخوانید: ۴ دلیل لکه بینی قبل و یا بعد از دوره پریودی
علائم اختلال در مراحل چرخه قاعدگی
به طور کلی، هر اتفاق غیرطبیعی در چرخه قاعدگی، علائمی از اختلال در مراحل چرخه قاعدگی را دارد. برخی از این علائم، درد زیاد در طول پریود، طولانی شدن روزهای خونریزی، خونریزی شدید، کم یا غیرطبیعی، متوقف شدن ناگهانی سیکل پریود، خونریزی در فاصله هر پریود و… هستند. با مشاهده هر یک از این علائم به صورت ناگهانی، بهتر است که به پزشک مراجعه کنید. چرا که قطعا با این علائم، تغییراتی در سطح هورمون‌های بدن شما ایجاد شده که می‌تواند در اثر یک بیماری زنانه یا دیگر شرایطی باشد. همچنین، اگر با هر علائم جدید یا تغییر در روند مراحل چرخه قاعدگی خود رو به رو شده‌اید، باز هم باید به پزشک مراجعه کنید.