آشنایی با خارش، سوزش و تحریک واژن + روش درمان
خارش یا تحریک هر نقطه‌ای از بدن می‌تواند آزاردهنده باشد، به خصوص وقتی این اتفاق برای ناحیه‌های حساس بدن مانند واژن رخ دهد. این موارد شامل لبه، کلیتوریس، ورودی و بخش‌های دیگر واژن است و همگی احساس بدی را به بانوان می‌دهد. این چیزی است که افراد زیادی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
خارش‌ها گاهی اوقات مشکل خاصی را ایجاد نکرده و خیلی سریع رفع می‌شود، اما در مواقعی ادامه دار و خطرناک است که باید آن را پیگیری کرد. از آن جایی که برخی خارش‌های واژن احتمالا نشانه عفونت باشد، باید مطالبی را در موردش خواند و سپس نزد پزشکی متخصص رفت. در این باره بد نیست تا پایان همراه تافته باشید.
علت خارش واژن
خارش واژن یک علامت ناراحت کننده و گاهی دردناک است که اغلب به دلیل مواد تحریک کننده، عفونت یا یائستگی رخ می‌دهد، اما وجود عوامل دیگر مانند اختلالات پوستی یا بیماری‌های مقاربتی در ایجاد آن دخیل هستند. در بعضی موارد نادر احتمال خارش واژن به دلیل استرس یا سرطان فرج نیز وجود دارد. در اکثر موارد این خارش چندان نگران کننده نیست، با این حال، اگر خارش شدید است یا اگر مشکوک به بیماری زمینه‌ای هستید، بهتر است در این باره با پزشک یا متخصص زنان و زایمان مشورت کنید.
علت خارش واژن و ترشح سفید
خارش واژن همراه با ترشحات سفید اغلب به دلیل حساسیت به محصولات بهداشتی مانند ژل بهداشتی، صابون و غیره ایجاد می‌شود. با قطع مصرف این مواد خارش واژن متوقف می‌شود، اما اگر بهبود پیدا نکند یا بدتر شود ممکن است نشانه عفونت باشد.
خارش واژن همراه با ترشحات سفید غلیظ می‌تواند نشانگر وجود یک عفونت قارچی باشد. از علائم رشد بیش از حد قارچ در واژن می‌توان به خارش و ترشحات غلیظ و سفید رنگ اشاره کرد که ممکن است بوی بد یا مخمری مانند نان خمیر ترش بدهد.
دلایل طولانی شدن خارش واژن
اگر خارش واژن طولانی شود یا در دوره‌های مختلف آن مبتلا شوید و سپس برطرف شود، اما مجدداً به آن مبتلا شوید، به احتمال زیاد فلور طبیعی واژن شما به هم خورده است. محیط واژن دارای باکتری‌های مفیدی است که از رشد قارچ‌ها و باکتری‌های مضر جلوگیری میکند. اگر به هر دلیلی مانند رژیم غذایی نامناسب، مصرف آنتی بیوتیک‌ها یا مصرف زیاد شیرینی و شکلات تعادل میکروبی واژن به هم بخورد، شما مستعد ابتلا به عفونت‌های قارچی و باکتریال خواهید شد و این علامت طولانی خواهد بود.
علت خارش واژن بدون ترشح
خارش واژن بدون ترشح می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- خارش واژن بدون ترشح ناشی از تعریق
- سوزش و خارش واژن بدون ترشح ناشی از موهای زاید
- اگزما علت خارش واژن بدون ترشح
- خارج و سوزش واژن بدون ترشح ناشی از شپش
- زگیل تناسلی مسبب خارش واژن بدون ترشح
- سوزش و خارش ناحیه تناسلی زنان به علت لیکن اسکلروزوس
خارش لبه های بیرونی واژن نشانه چیست؟
گاهی ممکن است فقط ناحیه پرینه و دستگاه تناسلی خارجی، لبه‌های بزرگ و کوچک، خارش بگیرند و داخل واژن خارشی نداشته باشد. در این موارد ممکن است شما به عفونتی مبتلا شده باشید که هنوز دستگاه تناسلی داخلی را درگیر نکرده و به واژن و رحم نرسیده است. مثلاً یک عفونت قارچی پوستی که فقط فرج و مجاری ادراری بیرونی را درگیر کرده است، اما گاهی این خارش می‌تواند نشان دهنده بیماری‌های پوستی و حساسیت‌های ناشی از واکنش شیمیایی یا حتی درماتیت تماسی باشد.
خارش واژن در بارداری
خارش واژن در بارداری بسیار رایج است که می‌تواند ناشی از عوامل متعددی از جمله تغییرات هورمونی، عفونت‌های واژن یا تحریک پوست باشد. مراجعه به یک پزشک برای تعیین علت زمینه‌ای و دریافت درمان مناسب بسیار حائز اهمیت است. علاوه بر دلایل شایع خارش واژن در دوران بارداری، نباید از دلایل غیر مرتبط با بارداری مانند سرطان‌ها، انواع بیماری‌های پوستی و عوامل خارجی غافل شد. همچنین لازم است بدانید که خارش واژن در دوران بارداری ربطی به جنسیت جنین ندارد.
داروی درمان خارش واژن
روش‌های درمان خارش واژن بسیار متنوع هستند و با توجه به علت ایجاد این علامت تجویز می‌شوند. از درمان‌های دارویی خارش واژن گرفته تا روش‌های خانگی و گیاهی، موثرترین روش با توجه به عامل ایجاد خارش و شرایط بیمار انتخاب می‌شود. روش‌های درمانی ممکن است با توجه به باردار بودن، یائسگی و دوره دخترانه‌ای و قبل از بلوغ متنوع باشند. اگر از خارش واژن رنج می‌برید باید به متخصص زنان رجوع کنید تا علت آن مشخص و درمان شود.
گلاب برای خارش واژن
گاهی گلاب اصل می‌تواند برای رفع خارش واژن کمک کند. وجود آنتی اکسیدان‌های موجود در این ماده در کنار ویتامین ث سبب بهبود خارش و سوزش واژن می‌شود.
علت خارش واژن بعد از نزدیکی
برخی از دلایل رایج خارش بعد از رابطه شامل موارد زیر است:
- تحریک فیزیکی: رابطه جنسی ممکن است به دلایل اصطکاک بیش از حد یا عدم استفاده از روان کننده‌های مناسب، باعث تحریک و خارش در ناحیه واژن شود.
- عفونت‌های قارچی و باکتریایی: علائم عفونت قارچی و باکتریایی می‌تواند با رابطه جنسی تشدید شده و باعث سوزش و خارش واژن شوند.
- حساسیت به محصولات جنسی: گاهی استفاده از کاندوم، مواد ضدعفونی کننده یا محصولات بهداشتی می‌تواند باعث واکنش‌های آلژیک و خارش شود.
- خشکی واژن: اگر واجب به اندازه کافی مرطوب نباشد ممکن است پس از رابطه جنسی احساس خارش و سوزش کنید.
- بیماری‌های مقاربتی: بعضی از بیماری‌های مقاربتی می‌توانند باعث خارش و ناراحتی هنگام رابطه شوند.
- عدم تعادل ph: تغییر در میزان PH واژن به دلیل رابطه جنسی می‌تواند باعث رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها و در نتیجه خارش واژن شود.
عوامل ایجاد خارش، سوزش و تحریک واژن چیست؟
حس خارش در واژن به یکی، دو علائم ختم نمی‌شود و موارد زیادی را در بر می‌گیرد که برخی از متداول‌ترین آن‌ها عبارت هستند از:
واژینور باکتریایی
این که مجموعه‌ای از باکتری‌های سالم در واژن قرار داشته باشد، کاملا طبیعی به نظر می‌رسد. با این حال در صورت رشد باکتری‌های نامناسب برای این قسمت از بدن، باید راه‌هایی را برای رفع آن پیدا کرد؛ زیرا عفونت کمترین عارضه‌ای است که بانوان در این شرایط به آن دچار می‌شوند. در کنار خارش، بانوان در صورت ابتلا به واژینور باکتریایی با عوامل دیگری مانند التهاب، سوزش، ترشح و بویی مانند ماهی نیز مواجه می‌شوند.
بیماری‌های آمیزشی
شایع‌ترین بیماری‌های آمیزشی مانند کلامیدیا، هرپس تناسلی، زگیل تناسلی، گونورآ یا سوزاک و تریکومونیازیس می‌توانند منجر به ایجاد حس خارش در واژن شوند. گاهی اوقات که بیماری و عفونت در بدن فرد بیشتر می‌شود، به طبع این حس خارش و تحریک نیز افزایش پیدا میکند؛ به گونه‌ای که خواب و خوراک را از فرد می‌گیرد. طبیعتا با درمان بیماری‌های گفته شده یا سایر بیماری‌های مشابه، این حس نیز از بدن بیمار خارج خواهد شد.
یائسگی
در پایان سال‌های باروری زنان، کاهش تولید استروژن در بدن منجر به بروز برخی اتفاقات بد و بعضا اذیت کننده مانند خارش می‌شود. دلیل آن هم نازک‌تر شدن دیواره‌های واژن نسبت به گذشته و خشک شدن آن‌ها است. نه تنها این دسته از افراد، بلکه زنانی که شیر می‌دهند نیز گاهی اوقات به مشکل نازک شدن دیواره‌های رحم گرفتار می‌شوند.
عفونت قارچی
عفونت قارچی که به آن کاندیدیاز واژینال هم گفته می‌شود، یکی دیگر از دلایل ابتلا به خارش‌ها و حساسیت‌های واژن است. از هر سه نفر، چهار نفر در طی زندگی خود به این بیماری دچار می‌شوند. با دانستن همین نکته می‌توان دریافت این عارضه تا چه اندازه طبیعی است و تقریبا تمام بانوان هر چند وقت یک بار باید به بررسی بدن خود با انجام آزمایش‌های مختلف بپردازند. سیستم ایمنی ضعیف، مصرف بیش از حد آنتی بیوتیک‌ها، رابطه جنسی متعدد و بارداری از عوامل ایجاد عفونت قارچی هستند. این دسته از عفونت‌ها ساختاری پنیری شکل دارند و غلیظ و سفید هستند.
لیکن اسکلروز
شاید با دیدن این تیتر از خود بپرسید اصلا لیکن اسکلروز چیست؟ آن را باید یکی از عارضه‌های بسیار نادر دانست که کمتر فردی به آن مبتلا می‌شود. البته در صورت ابتلا به این بیماری باید کاملا آن را جدی گرفت. لیکن اسکلروز لکه‌هایی سفید رنگ روی پوست، به خصوص در اطراف واژن ایجاد میکند و گاهی اوقات آثارشان روی این ناحیه دائمی است.
پزشکان به افراد توصیه کرده‌اند در صورت ابتلا به این بیماری و مشاهده آثار اولیه، فورا به یک متخصص مراجعه کنند. معمولا لیکن اسکلروز مختص بانوان در دوران یائسگی است، اما زنان جوان‌تر در مواردی نادرتر شاید به آن مبتلا شوند.
تحریک شیمیایی
استفاده از برخی مواد شیمیایی نه تنها فایده‌ای برای سلامت جنسی و واژن بانوان ندارد، بلکه مشکلات و بعضا بیماری‌های بزرگی را در پی خواهد داشت. از جمله این مواد باید کرم‌ها، دوش‌ها، کاندوم‌ها، فوم‌های ضد بارداری، صابون‌ها، دستمال توالت معطر، شوینده‌های رختشویی و نرم کننده‌های لباس را نام برد. البته این بدان معنا نیست که تمام محصولات گفته شده عارضه دارند و نباید سر وقتشان رفت. شرکت‌هایی در تهیه این محصولات انواع نکات بهداشتی را برای سلامتی بیشتر رعایت می‌کنند.
شیوه درمان خارش، سوزش و تحریک واژن
همان طور که در بالا هم گفته شد، تحریک واژن اکثرا به مرور زمان برطرف می‌شود و نگرانی از این بابت وجود ندارد. اگر تحریکات ادامه داشت، اوضاع وخیم‌تر شده و باید روند درمانی طی شود. پزشک در چنین شرایطی تست‌هایی مانند کف لگنی را در نظر می‌گیرد و با گرفتن نمونه‌ای از ترشحات، منبع این بیماری را متوجه خواهد شد. ناراحتی‌های مرتبط با واژن به عارضه‌ای که مسبب این مشکل شده است، بستگی دارد که برخی از آن‌ها را در این بخش مرور می‌کنیم:
- واژینوز و STDها با آنتی بیوتیک‌ها، ضد انگل‌ها سبب درمان این عارضه می‌شود.
- اگر زنی به عفونت‌های قارچی در بخش واژن دچار شده باشد، باید داروهای ضد قارچ مصرف کند. این داروها به شکل کرم، شیاف و پماد در بازار یافت می‌شوند و انتخابشان به تشخیص پزشک و سلیقه بیماری بستگی دارد. البته برخی خوراکی‌ها نیز در درمان قارچ‌های مصرف هستند. داروها معمولا دوزهای مختلفی نظیر یک تا هفت روزه دارند و بدون نسخه نیز تهیه می‌شوند. البته تا جای ممکن از مصرف خودسرانه آن‌ها خودداری کرده و در درجه اول نظر یک پزشک حاذق را جویا شوید.
- اگر خارش به یائسگی فرد مربوط شده و پزشک آن را این گونه تشخیص دهد، استفاده از کرم‌های استروژن، قرص‌ها و یا استفاده از حلقه واژینال توصیه می‌شود.
- بخش دیگری از خارش‌های به وجود آمده به خاطر حساسیت به کرم‌ها و لوسیون‌های استروئیدی است که بانوان استفاده می‌کنند. این محصولات اگر چه در کاهش التهاب اثر دارند، اما برخی از آن‌ها با عوارضی همراه هستند. پس کرم استروئیدی با قدرت بالا، تحریکات بیماری‌هایی مانند لیکن اسکلروز را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. هر گونه خارش، سوزش و تحریکی در دختران جوان باید فورا با پزشک در میان گذاشته شود. جدا از احتمالات برای سواستفاده‌های جنسی، فرد ممکن است در آینده با مشکلات بزرگ‌تری روبه‌رو شود.
پیشنهاد مطالعه: دلایل و انواع ترشحات واژن در زنان براساس رنگ
درمان خانگی خارش، سوزی و تحریک واژن
با این که اولویت شما در زمان خارش، سوزش و تحریک واژن باید مراجعه به پزشک باشد، اما برخی ترفندها برای پیشگیری و همچنین درمان واژن به صورت خانگی وجود دارد که عبارت هستند از:
- تا جای ممکن از پدها، دستمال توالت‌های معطر، کف حمام، اسپری‌های زنانه، کرم‌ها و دوش‌های واژینال استفاده نکنید. دلیل عدم استفاده از آن‌ها در بالا توضیح داده شد.
- استفاده از آب و صابون ساده و غیر معطر برای شست و شوی بخش خارجی واژن به عنوان راهی مهم برای پاکیزه نگه داشتن آن پیشنهاد می‌شود که خطرناک هم نیست. البته بیشتر از یک بار شست و شوی آن هم می‌تواند خطرناک باشد؛ زیرا خشکی واژن را در پی خواهد داشت.
- تا زمانی که علائم خارش و مشابه با آن به صورت کامل درمان نشده، از انجام رابطه جنسی خودداری کنید.
- همیشه واژن خود را بعد از ادرار از جلو به عقب تمیز کنید. این کار از ایجاد عفونت‌های فراوان جلوگیری خواهد کرد.
- استفاده از شورت‌هایی که پارچه‌های مصنوعی دارند، اشکالات فراوانی را برای واژن به وجود می‌آورد. در سوی دیگر شورت‌های پنبه‌ای اصل و طبیعی جایگزینی مناسب به شمار می‌روند. عوض کردن روزانه لباس زیر نیز راه دیگری برای سالم ماندن واژن است.
- اگر نوزاد دختری دارید، حتما پوشاک آن را به طور مرتب و روزانه تعویض کنید.
- در صورت ابتلا به خشکی واژن، استفاده از مرطوب کننده واژینال کارساز خواهد بود. همچنین قبل از شروع رابطه جنسی هم می‌توان سر وقت لوبریکانت یا همان روان کننده رفت. محصولات زیادی در این زمینه عرضه شده است که مطابق با سلیقه خود می‌توانید از برند معتبری خریداری کنید.
- بهره بردن از کاندوم هم سبب عدم ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها نظیر تحریک و خارش شدید می‌شود.
- اگر ناحیه تناسلی شروع به خارش کرد، از خاراندن بیش از اندازه آن بپرهیزید.
سخن پایانی
همان طور که می‌دانید، خارش، سوزش و تحریک واژن از مشکلات عجیبی است که بانوان زیادی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. با رعایت نکات گفته شده در این مطلب می‌توانید این مشکلات را به حداقل رسانده و وضعیت بهتری از نظر سلامت جنسی داشته باشید. جدا از این مشکلات، بیماری‌های جنسی دیگری هم برای بانوان پیش می‌آید که با مطالعه مقالات تافته برای پیشگیری آن‌ها اقدام خواهید کرد.
سؤالات متداول
در ادامه، به مجموعه‌ای از سؤالات متداول درباره خارش، سوزش و تحریک واژن همراه با علل احتمالی و روش‌های درمان پاسخ‌هایی ارائه می‌دهیم.
۱. علت خارش و سوزش واژن چیست؟
خارش و سوزش واژن دلایل متعدد دارد که شامل موارد زیر می‌شود.
- عفونت قارچی (مثل کاندیدا)
- عفونت‌های مقاربتی (مانند تریکوموناس، کلامیدیا، گنوره)
- عفونت باکتریایی (واژینوز باکتریال)
- خشکی واژن (در یائسگی یا بعد از زایمان)
- واکنش‌های آلرژیک یا حساسیت به شوینده‌ها، صابون‌ها، لباس‌های زیر یا مواد شیمیایی
۲. چه زمانی خارش واژن نیاز به مراجعه به پزشک دارد؟
اگر خارش شدید، مداوم، همراه با ترشح غیرطبیعی، بوی بد، درد، یا زخم داشته باشید و پس از مراقبت‌های لازم خانگی بهبود نیافتند، بهتر است به پزشک مراجعه نمایید.
۳. آیا خارش واژن همیشه نشانه عفونت است؟
خیر، ممکن است ناشی از خشکی، حساسیت یا تحریک مکانیکی علی الخصوص در اثر استفاده از صابون‌ها یا لباس زیر تنگ و مصنوعی باشد.
۴. آیا رابطه جنسی می‌تواند باعث تحریک یا خارش واژن شود؟
بله، رابطه جنسی خشن، استفاده از روان‌کننده‌های نامناسب یا وجود بیماری مقاربتی می‌تواند تحریک یا خارش واژن را به دنبال داشته باشد.
۵. درمان خانگی خارش واژن چیست؟
- شستشو با آب ولرم (بدون صابون معطر)
- استفاده از کمپرس سرد برای تسکین
- پرهیز از خاراندن
- مصرف ماست پروبیوتیک یا مکمل پروبیوتیک