مانند بسیاری از بیماری‌های شایع در جهان که انسان مدت‌هاست با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کند، ایدز هم یکی از مواردی بوده که تاریخچه عجیبی را سپری کرده است. اکنون با پیشرفت علم و تکنولوژی، ایدز تا حد زیادی ریشه‌کن شده، اما هنوز آثار آن در بسیاری از کشورها دیده می‌شود. به همین خاطر با شناخت تاریخچه ایدز می‌توان برای جلوگیری از ابتلا به آن بهتر راهنمایی شد.
آمارها نشان می‌دهد سطح امید به زندگی مبتلایان به ایدز در آمریکا نسبت به گذشته بیشتر شده و میانگین سنی‌شان به ۷۸ سال رسیده است. با استفاده از داروها و درمان‌های جدید، مقابله با این ویروس سادهتر شده است؛ به خصوص اگر افراد در روزهای ابتدایی بروز علائم باشند و برای مراجعه به پزشک پشت گوش نیندازند. با این همه، متاسفانه هنوز درمان قطعی برای آن مشاهده نمی‌شود. تمام نکات مرتبط با تاریخچه ایدز را در ادامه خواهید خواند.
حدود دهه ۱۹۰۰؛ ابتلای بوزینه‌ها تا انسان‌ها
بین سالهای ۱۸۸۴ تا ۱۹۲۴ که زمان دقیق آن فاش نشده است، یک شکارچی ناچار به کشتن یک میمون شد و مقداری از خون آن به بدن فرد انتقال یافت. خون این شامپانزه که ناقل ویروس بود، اگر چه برای خود این حیوان خطرناک به شمار می‌رفت، اما برای یک انسان کشنده تلقی می‌شد. همین شروعی برای انتقال این ویروس مهلک برای انسان شد و آن را باید گام نخست از تاریخچه ایدز در نظر داشت. با گسترش شهرهای مستعمره، این ویروس هم رفته رفته بین مردم انتقال بیشتری پیدا کرد.
سالهای ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۳؛ مشاهده اولین موارد
ماه ژوئن همین سال بود که گزارشی در مورد ۵ مرد همجنسگرای مبتلا به پی سی پی دنیا را تکان داد. ویروس مرگبار به سرعت بین آن‌ها منتقل شد و به التهاب ریوی دچار شدند. این عفونت‌ها که اصطلاحا آن‌ها را فرصت‌طلب می‌نامند، پیش از آن در افرادی که سیستم ایمنی سالمی داشتند، دیده نشده بود. بعد از آن گزارش‌هایی مبنی بر سرطان پوست غیرعادی که آن را سارکو کاپوزی نامیدند، منتشر شد. جوانان در نیویورک و کالیفرنیا گرفتار این ویروس شدند که باید آن را زیرمجموعه ایدز دانست.
در سال ۱۹۸۲ نام این بیماری را ایدز یا سندرم نقض ایمنی اکتسابی دانستند. تاثیر این ویروس روی بیماران مبتلا به هموفیلی بیشتر نشان داده شد و بر این باور بودند که بر اثر عفونت از راه خون انتقال پیدا می‌کند. نخستین گروه مدافعان ایدز مردان همجنسگرا بودند.
درست در سال بعد، هشدارها در خصوص انتقال این بیماری از رابطه جنسی میان ناهمجنس یا از مادر به نوزاد هم در دسترس قرار گرفت. سرویس بهداشت همگانی در آمریکا درخواست کرد که اعضای گروهی که ریسک بالایی داشته یا مستعد انتقال این بیماری هستند، از انتقال خون جلوگیری کنند. این موضوع در آفریقا نیز توسط پزشکان تایید شد و شاهد پراکنده شدن هر چه بیشتر ویروس بودیم. ترس در میان مردم بیشتر شده و شایعات غلطی هم در مورد ویروس میان مردم گفته می‌شد که همین موضوع، زندگی ناسالم عده زیادی را در بر داشت.
سالهای ۱۹۸۴ تا ۱۹۸۶
محققان در انستیتو ملی سرطان یا ان سی آی، ویروس ایدزی را کشف کرده که آن را HTLV نامیدند. پس از آن این ویروس زیر مجموعه‌ای از ایدز شناسایی شد. دانشمندان اعتقاد داشتند به زودی واکسنی برای جلوگیری از شیوع این بیماری در دسترس قرار می‌گیرد و وعده‌هایی در این خصوص به مردم دادند.
راک هادسن از جمله هنرپیشه‌های مشهور وقت در همان سال بر اثر بیماری ایدز در گذشت. هیجانات ایدز گسترش چشمگیری یافت و مقامات هند نیز وضعیت قرمز را از این نظر اعلام کردند. آن‌ها حتی مانع ورود بسیاری از دانش آموزان به کلاس شدند. الیزابت تیلور، یکی دیگر از بازیگران مشهور و رئیس سازمان بین‌المللی AmFAR نیز درگیر این ویروس شد.
نخستین تست اچ آی وی در سال ۱۹۸۵ به صورت رسمی آغاز شد و بانک خون نیز به چنین افرادی خون اهدا کرد. آتلانتا را محلی برای برگزاری اولین کنفرانس بین‌المللی ایدز انتخاب کردند و صحبت‌های مفیدی در خصوص این ویروس در آن ارائه شد. برای نمونه بودجه ایدز را کم دانسته و تصمیم بر اضافه شدن آن گرفتند. حتی فیلمی در رابطه با ایدز تحت عنوان قلب سالم، باعث شگفتی مخاطبان زیادی در سراسر جهان شد و جوایز فراوانی را به دست آورد.
در سال ۱۹۸۶ میلادی، جراحان اطفال به خانواده‌های توصیه کردند که اطلاعات لازم در مورد بیماری ایدز را در اختیار کودکان و نوجوانان خود قرار دهند. ریگان، از مشهورترین روسای جمهور آن زمان برای نخستین بار از واژه ایدز در سخنرانی‌های خود استفاده کرد که آن هم به نوبه خود خبرساز شد.
سالهای ۱۹۸۷ تا ۱۹۸۹
عدم توجه به بیماری ایدز در سال ۱۹۸۷ توسط بسیاری از رسانه‌ها و ارگان‌ها، خشم و اعتراض مردم زیادی را به دنبال داشت. آن‌ها با شعار سکوت مساوی است با مرگ، به خیابان‌ها آمده و اعتراض خود را این گونه نشان دادند. مهاجرت افراد مبتلا به ایدز برای کاهش شیوع جهانی این بیماری از آمریکا ممنوع شد. البته این سیاست در سال ۲۰۱۰ و به دنبال رئیس جمهور شدن اوباما تغییر پیدا کرد. در همان سال بود که لیبراچی، هنرمند و نوازنده مشهور پیانو به علت این ویروس درگذشت تا نگرانی‌ها بیشتر از قبل شود.
مردم بعد از آن موفق به دستیابی به برخی داروهای کارآزمایی و بالینی شدند. نخستین روز از دسامبر به دنبال آن به عنوان اولین روز جهانی ایدز معرفی شد؛ روزی که هنوز هم نزد افراد پابرجا باقی مانده است.
دانشمندان در سال ۱۹۸۹ متوجه برخی حقایق تلخ در مورد ویروس ایدز شدند. برای مثال آن‌ها دریافتند پیش از گسترش علائم ایدز، اچ آی وی به سرعت در خون بازتولید می‌شود. از آن جایی که درمان این ویروس به صورت قطعی وجود نداشت و هنوز هم ندارد، پزشکان در آن زمان به راه‌هایی برای پایین نگه داشتن سطوح اچ آی وی در بدن پی بردند که باید هر چند وقت یک بار تکرار شود. از عکاسان آمریکایی مشهور یعنی روبرت مپل تورپ نیز در آن سال به خاطر این بیماری درگذشت.
سالهای ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۴
در ادامه تاریخچه ایدز، روبان قرمز را سمبلی برای هشدار ایدز معرفی کردند. مجیک جانسون از بسکتبالیست‌های مشهور این کشور اعلام کرد ویروسش مثبت شده است. فردی مرکوری خواننده سبک راک هم که مردم آمریکا با موسیقی‌های خاطرات زیادی داشتند، به این علت از دنیا رفت. سال ۱۹۹۲ ایدز به عنوان اصلی‌ترین عامل مرگ در بین مردان ۲۴ تا ۴۴ سال در آمریکا معرفی شد. اف دی ای در همان سال توانست روشی را برای گرفتن تست پر سرعت برای نشان دادن اچ آی وی به ثبت برساند.
شرکت‌هایی از جمله اکت آپ با نصب کاندوم در میدان کنکورد پاریس نشان دادند استفاده از این محصول تا چه اندازه در عدم ابتلا به ایدز تاثیرگذار است. مینی سریالی به نام فرشتگان در آمریکا در همان سال ساخته و عرضه شد که جایزه پولیترز را از آن خود کرد. تبلیغات کاندوم به صورت رسمی و قانونی در تلویزیون آغاز شد تا تمام گروه‌های سنی از فواید استفاده از آن مطلع شوند. پدرو زامورا که از فعالان عرصه بازیگری در سان فرانسیسکو بود، در سن ۲۲ سالگی به خاطر ایدز درگذشت.
سالهای ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۲
از جمله داروهای ساخته شده در این بازه زمانی باید کوکتل ایدز را نام برد که سطوح این ویروس در بدن را تا حد قابل توجهی کاهش می‌داد. دیوید هو از پژوهشگران در این زمینه اعلام کرد که این شیوه درمانی می‌تواند ویروس را برای همیشه از بدن حذف نماید که همین موضوع امید را در میان مردم افزایش داد، اما هرگز به این وعده هم عمل نشد. بعدها کشف شد اچ آی وی قادر به پنهان شدن در سلول‌های انسان هستند، اما مرگ افراد با استفاده از همین داروها تا ۴۰ درصد کمتر شد.
آگاهی از تاثیرات ایدز و شیوه کم کردن سطح ویروس‌های آن در سال ۲۰۰۰ میلادی افزایش پیدا کرد. نیاز انسان‌ها به دوزهای قوی‌تر داروها به دنبال شیوع عفونت‌های جدید، افزایش پیدا کرد. بنابراین اف ای ای توانست داروهایی با دسترسی راحت‌تر و موثرتر را روانه بازار کند که البته باز هم در درمان کامل ناکام بود.
کوفی عنان دبیر کل سازمان ملل در آن زمان پیشنهاد افزایش بودجه جهانی برای مقابله با این ویروس را ارائه داد که با استقبال خوبی از سوی افراد مواجه شد. به دنبال آن، ویروس تا حد بیشتری نسبت به قبل کنترل شد. کشورهایی مانند مناطق آفریقایی که از نظر اقتصادی ضعیف‌تر بودند، نمی‌توانستند آن چنان به این داروها دسترسی پیدا کنند. مطالعات نشان می‌دهد تنها یک درصد از مردم آفریقا قادر به مصرف این داروها بودند. ایدز در همان سال به عاملی برای مرگ و میر افراد ۱۵ تا ۵۹ سال در جهان تبدیل شد.
پیشنهاد مطالعه: چگونه با اچ ای وی (ایدز) سالم زندگی کنیم؟
سالهای ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۸
صنعت پورنوگرافی نیز طی گزارش‌ها، وجود اچ آی وی در خود را به صورت رسمی اعلام کرد که ضرر زیادی به آن وارد شد. جورج بوش، رئیس جمهور آن زمان آمریکا بودجه‌ای ۱۵ بیلیون دلاری را برای رها شدن از ایدز اعلام کرد که این تصمیم منتقدان زیادی داشت. مقامات آمریکایی به دلیل شیوع بیش از حد از مردم خواستند اصلا رابطه جنسی نداشته باشند که این تصمیم نتوانست راه به جایی ببرد.
مطالعات نشان داد در سالهای بعد و به خاطر شیوه‌های درمانی موثرتر، میانگین سنی افراد مبتلا به ایدز ۲۴ سال افرایش پیدا کرده است. واکسن منتشر شده در آن سال برای کارآزمایی‌های بالینی چندان موثر واقع نشد و آخرین شکست یکی از پروژه‌های بزرگ برای مقابله با این بیماری بود. بعد از آن ثابت شد ختنه در مردان خطر ابتلای بیماری به زنان را تا ۵۰ درصد کاهش می‌دهد. بنابراین انجام این کار در بسیاری از کشورهای جهان از سوی پزشکان یک امر حیاتی شناخته شد.
محققان در آمریکا بعد از آن، اچ آی وی را بدتر از چیزی توصیف کردند که مردم فکرش را می‌کنند. گفته شد چیزی در حدود ۱.۱ میلیون نفر در آمریکا مبتلا به این بیماری هستند و بسیاری از آن‌ها این ویروس را از سال ۲۰۰۳ با خود به همراه دارند. به دنبال رابطه جنسی مردان با مردان، عفونت‌ها و انواع ویروس‌های جدیدی از سوی پزشکان معرفی شدند. از ۳۳ میلیون نفر مبتلا به این ویروس در آن سال، حدوداً ۳ میلیون نفر تحت درمان بودند و همین باعث کاهش مرگ و میر ناشی از ایدز شد.
سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۴
۲۰۰۹ سال نسبتا تلخی برای پزشکان از این نظر بود. شیوع جهانی این بیماری از ۱۹۹۶ تا سال گفته شده مجدد به اوج خود رسید و رکوردهای منفی شکسته شدند. مرگ و میر نیز به ۲.۲ میلیون نفر نسبت به سال ۲۰۰۴ افزایش یافت. وجود ۲.۷ میلیون عفونت جدید منتشر شده و ۲ میلیون مرگ و میر ناشی از ایدز باعث بروز نگرانی‌های دوباره در انسان‌ها شد.
سالهای بعد، مردم آمریکا ایدز را به چشم ویروسی عادی می‌دیدند و دیگر نگرانی‌های سابق را نداشتند که البته همین اشتباه باعث شیوع بیشتر شد؛ به خصوص وقتی متوجه شیوع عفونت‌های جدید شدند. دلیل پخش نیمی از این عفونت‌ها، رابطه مردان همجنسگرا با هم است که البته ۳۱ درصد را هم رابطه جنسی افراد ناهمجنس تشکیل می‌دهد. افراد آفریقایی – آمریکایی طی آمارهای منتشر شده، ۴۵ درصد از کل مبتلایان به این بیماری را شکل می‌دادند.
اف دی ای در سال ۲۰۱۲ ترکیب تنوفوویر و امتریستابین را برای کاهش شانس ابتلا به اچ آی وی در نظر گرفت؛ به ویژه برای مردمی که خطر ابتلا به این بیماری در آن‌ها بالا بود. این دارو که نام تجاری آن ترووادا لقب گرفت، فروش خوبی هم داشت و واقعا تاثیرات جالبی روی بدن انسان‌ها می‌گذاشت.
این دارو برای افراد مبتلا باید هر روز مصرف شده و در کنار آن سکس ایمن را هم تجربه می‌کردند. آنتی بادی‌هایی مانند PGT 128 هم در تست‌های آزمایشگاه به کار آمد و مانع از عفونی‌سازی سلول‌ها توسط ۷۰ درصد از ویروس‌های مرتبط با اچ آی وی می‌شد.
سال ۲۰۱۴ به بعد
اگر چه آمار مبتلایان به این ویروس بعد از گذشت سال‌ها رفته رفته در حال کاهش بوده، اما سهل‌انگاری بسیاری از انسان‌ها در شیوع انواع جدید تاثیرات عجیبی داشته است. به همین خاطر سازمان ملل، سازمان بهداشت جهانی و نهادهای دیگر هر از چند گاهی جلساتی را برگزار کرده و در این باره هشدار می‌دهند. تصمیماتی طی این جلسات گرفته می‌شود و گروه زیادی از افراد جوامع به خصوص در آمریکا ملزم به رعایت آن هستند. پیشنهاد می‌کنیم شیوه پیشگیری از این بیماری را در سایر مقالات تافته مطالعه کنید.