برفک واژن یک نوع از عفونت‌های قارچی است که با علائمی همچون سوزش، خارش، تورم، ترشحات غیرطبیعی و درد در هنگام برقراری رابطه جنسی خودش را نشان می‌دهد. این عفونت قارچی توسط قارچ کاندیدا ایجاد می‌شود و معمولا در شرایط مرطوب، رشد می‌کند. درمان برفک واژن با روشهای درمان دارویی به سادگی انجام می‌شود و معمولا، مدت درمان طولانی‌ای ندارد. مگر در شرایطی خاص که علائم بسیار شدید باشد.
برفک واژن چیست؟
برفک واژن (Vaginal Thrush) یک نام ساده برای نوعی عفونت قارچی به نام کاندیدازیس واژن (Vaginal Candidiasis) است. این نوع از عفونت قارچی، در واژن خیلی رایج است و البته، در دیگر بخش‌هایی مانند دهان و پوست که گرم و مرطوب هستند نیز ایجاد می‌شود. قارچ کاندیدا آلبیکنس، عامل اصلی برفک واژن است و بسیاری دیگر از عفونت‌های قارچی واژن نیز از این قارچ سرچشمه می‌گیرند.
یک نوع خاصی از مخمر به نام کاندیدا به طور طبیعی در محیط واژن وجود دارد که در اثر واژینیت یا التهاب واژن، این مخمر تبدیل به یک عفونت می‌شود. فاکتورهای زیادی برای افزایش تکثیر این مخمر وجود دارد. یکی از این فاکتورها، ایجاد شرایط مطلوب برای رشد قارچ کاندیدا است. در این شرایط، باکتری‌های موجود در واژن، دیگر نمی‌توانند این قارچ‌ها را کنترل کنند. اگر این قارچ‌ها رشد زیادی داشته باشند، برفک واژن همراه با علائمی همچون قرمزی، خارش، سوزش ناحیه واژن و ترشحات غیرطبیعی خودش را نشان می‌دهد. این علائم، از نشانه‌های اصلی ابتلا به عفونت قارچی واژن است.
طبق تحقیقات انجام شده، برفک واژن یکی از متداول‌ترین عفونت‌های قارچی در خانم‌ها است و تقریبا از هر ۴ خانم، ۳ خانم به برفک واژن مبتلا می‌شود. این عفونت، عفونت مقاربتی نیست ولی برای حفظ سلامتی خود و همسرتان، از انجام فعالیت جنسی در طول مدت درمان عفونت، پرهیز کنید. چرا که فعالیت جنسی منظم، خطر ابتلا به این عفونت را افزایش می‌دهد.
علائم برفک واژن
همان‌طور که اشاره کردیم، برفک واژن هم مانند دیگر عفونت‌های واژن، دارای علائمی است. معمولا علائم انواع عفونت‌های قارچی، با یکدیگر مشابه هستند و تشخیص آنها از روی علائم، کمی سخت است. بهتر است که برای تشخیص دقیق عفونت، حتما به پزشک مراجعه کنید. برخی از علائم برفک واژن عبارت‌اند از:
- خارش شدید در ناحیه واژن و فرج
- قرمزی و تورم ناحیه واژن
- احساس سوزش و درد، به خصوص در هنگام برقراری رابطه جنسی و ادرار کردن
- بروز ضایعه یا بثورات پوستی در واژن و اطراف آن
- خارج شدن ترشحات آبکی از واژن
- ترشحات سفید رنگ واژن
- ترشحات غلیظ، با بافت پنیری و سفید رنگ
- ترشحاتی همراه با بوی بد
اگر این علائم را در خود مشاهده کرده‌اید، حتما به پزشک مراجعه کنید و اقدامات لازم برای درمان را انجام دهید.
علل ایجاد برفک واژن
همان‌طور که گفته شد، برفک واژن یک عفونت قارچی رایج است که توسط قارچ کاندیدا آلبیکنس ایجاد می‌شود و اغلب زنان حداقل یکبار در طول زندگی خود تجربه می‌کنند. قارچ کاندیدا به طور طبیعی در دهان، روده، واژن و در سایر قسمت‌های بدن نیز وجود دارد که در حالت عادی و نرمال مشکل خاصی برای فرد ایجاد نمی‌کند، اما در برخی از موارد تعادل قارچ‌ها و باکتری‌های طبیعی بدن بر هم می‌ریزد و باعث تکثیر قارچ‌ها و بروز علائم می‌کنند.
حال برای بسیاری از افراد سؤال است که چه چیزی باعث بروز برفک واژن می‌شود؟ در ادامه عوامل اصلی برفک واژن را به شما معرفی خواهیم کرد، همراه ما باشید.
- تغییرات هورمونی
یکی از مهم ترین علل اصلی برفک واژن تغییرات هورمونی است که در دوران قاعدگی، بارداری، یائسگی و همچنین استفاده از قرص‌های ضد بارداری می‌تواند تعادل باکتری‌های مفید واژن را بر هم بزند و شرایط لازم را برای رشد این قارچ‌ها فراهم کند.
- مصرف آنتی بیوتیک‌ها
مصرف آنتی بیوتیک‌ها علاوه بر از بین بردن باکتری‌های مضر، تعادل طبیعی باکتری‌های روی پوست و بدن را نیز بر هم می‌زند و همچنین با از بین بردن باکتری‌های مفید واژن شرایط رشد قارچ‌ها را مساعد می‌کند.
- ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن
بیماری‌های مانند دیابت و ایدز خطر ابتلا به برفک واژن را افزایش می‌دهند و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند نیز در معرض ابتلا به برفک واژن قرار دارند.
- رابطه جنسی
برفک واژن، عفونت مقاربتی (STI) محسوب نمی‌شود و به طور طبیعی مقداری قارچ کاندیدا در بسیاری از افراد قبل از نزدیکی با شریک زندگی خود وجود دارد. اگر شریک جنسی شما مبتلا به عفونت قارچی باشد، ممکن است این عفونت را به شما منتقل کرده و می‌تواند رابطه جنسی را ناراحت کند.
- لباس زیر تنگ
پوشیدن لباس زیر تنگ می‌تواند رطوبت را در واژن حفظ کرده و شرایط لازم را برای رشد قارچ‌ها فراهم کند و به همین دلیل به شما توصیه می‌کنیم تا حد امکان از پوشیدن لباس زیر تنگ خودداری نمایید.
روش تشخیص برفک واژن
بهترین راه برای اطمینان و تشخیص ابتلا به برفک واژن، مراجعه به پزشک است. پس از مراجعه به پزشک، او علائم شما را بررسی می‌کند و یک معاینه واژینال انجام می‌دهد. از آنجایی که برفک واژن یک عفونت قارچی است، تنها نباید به معاینه بسنده کرد.
پزشک در هنگام معاینه، نمونه برداری هم انجام می‌دهد. در هنگام معاینه، یک سواب را به داخل واژن وارد کرده و نمونه‌هایی را از ترشحات واژن جمع می‌کند. این نمونه‌ها، در زیر میکروسکوپ مورد بررسی و آزمایش قرار می‌گیرند و در نهایت، وجود برفک واژن تایید می‌شود. پس از تایید وجود عفونت، با توجه به شدت و رشد آن، روشهای مختلفی برای درمان پیشنهاد می‌شود که در ادامه، به روشهای درمان برفک واژن نیز می‌پردازیم.
درمان برفک تناسلی واژن
یکی از سوالات رایج و پرتکرار درباره برفک واژن این است که آیا این عفونت درمان می‌شود یا خیر؟ بله، برفک واژن مانند بسیاری دیگر از عفونت‌های قارچی، با روشهای مختلفی درمان می‌شود. درمان برفک واژن با روشهای پزشکی و خانگی انجام می‌شود. بهتر است که اگر برای اولین بار دچار برفک واژن شده‌اید، حتما به پزشک مراجعه کنید و مراحل درمان خود را زیر نظر پزشک بگذرانید.
درمان دارویی برفک واژن
همان‌طور که اشاره کردیم، اگر برای اولین بار دچار برفک واژن شده‌اید و علائم خیلی خفیفی دارید، ابتدا به پزشک مراجعه کنید. معمولا پزشک پس از معاینه، یک روند درمان ۶ روزه را همراه با مصرف همزمان قرص، شیاف و پمادهای ضدقارچ را به شما تجویز می‌کند. این داروها، باید به مدت ۶ روز استفاده شوند تا عفونت از بین برود. فلوکونازول، میکونازول و پماد کلوتریمازول از رایج‌ترین داروهای ضدقارچ برای درمان برفک واژن هستند.
اگر برای اولین بار دچار برفک واژن نشده‌اید ولی شرایط زیر را دارید، حتما باید به پزشک مراجعه کنید و از درمان‌های خانگی برای بهبود عفونت استفاده نکنید. معمولا در این شرایط، فرایند درمان و بهبودی کمی طولانی‌تر و پیچیده‌تر می‌شود.
- اگر بیش از چهار بار در سال دچار برفک واژن می‌شوید.
- اگر باردار هستید.
- اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید.
- اگر دیابتی هستید.
- اگر مبتلا به برفک واژن بوده‌اید و پس ۲ ماه پس از درمان، مجددا به این عفونت مبتلا شده‌اید.
- اگر علائم خیلی شدیدی از جمله قرمزی، تورم و خارش دارید و این علائم باعث پارگی یا ایجاد زخم در بافت واژن شده است.
اگر حتی یکی از شرایط بالا را دارید، پزشک برای شما یک روند درمان ۱۴ روزه را تجویز می‌کند. معمولا در این درمان از کرم و پماد واژینال، قرص و شیاف استفاده می‌شود. همچنین، قرص فلوکونازل را باید به مدت ۶ هفته، هفته‌ای بار مصرف کنید تا به طور کامل درمان شوید.
برای اطمینان از بهبود عفونت، حتما باید از سلامت شریک جنسی خود مطمئن شوید و همچنین، بهداشت فردی و جنسی خود را رعایت کنید. در بسیاری از موارد، ابتلای شریک جنسی به عفونت‌های قارچی، باعث تشدید برفک واژن می‌شود. بهتر است که حتما از کاندوم استفاده کنید. لباس زیر نخی بپوشید و از ژل بهداشتی استفاده کنید.
درمان خانگی برفک واژن
درمان‌های خانگی مختلفی برای رفع برفک واژن وجود دارد. این نوع از درمان برفک واژن، به خانم‌هایی توصیه می‌شود که علائم خفیفی از برفک واژن را دارند و به دلیل حساسیت یا تداخل دارویی، امکان مصرف داروهای شیمیایی را ندارند. همچنین، لازم به ذکر است که درمان‌های خانگی، به اندازه درمان‌های دارویی تاثیر سریع و بالایی ندارند. پس، اگر علائم شدیدی دارید، هرگز از این روش درمان استفاده نکنید. برای درمان برفک واژن می‌توانید از موارد زیر استفاده کنید.
- روغن درخت چای
- روغن نارگیل
- جوش شیرین
- سیر
- شیاف واژینال اسید بوریک
موارد بالا، همگی دارای خاصیت ضدقارچی هستند و باید به صورت موضعی مصرف شوند. قبل از اقدام برای درمان خانگی، باید بدانید که این موارد، ممکن است باعث حساسیت شما شوند. پس، قبل از استفاده، حتما آن را روی پوست دست خود تست کنید و از عدم حساسیت به آنها مطمئن شوید.
همچنین، پیشنهاد می‌کنیم که قبل از استفاده از داروهایی گیاهی یا خوراکی، با پزشک خود مشورت کنید. چرا که شاید دلیل علائم شما، تنها یک عفونت قارچی ساده نباشد. درست‌ترین روش استفاده از این درمان‌های خانگی، شروع آنها همراه با درمان‌های دارویی و با مشورت پزشک است.
روشهای پیشگیری از ابتلا به برفک واژن
شما با انجام چند راهکار ساده، به راحتی می‌توانید از ابتلا به برفک واژن پیشگیری کنید. بیش‌ترین رشد قارچ‌ها، در نواحی نمناک و مرطوب انجام می‌شود. پس، بهترین و ساده‌ترین راه برای پیشگیری از برفک واژن و هرگونه عفونت قارچی، عدم ایجاد یک شرایط مطلوب برای رشد قارچ‌ها است. به روشهای زیر، می‌توانید از ابتلا به انواع عفونت‌های قارچی پیشگیری کنید.
- از لباس زیر و شلوارهای نخی و راحت استفاده کنید. رطوبت در این نوع از لباس‌ها، به سرعت تبخیر می‌شود.
- هر روز لباس زیر خود را عوض کنید. ترشحات واژن باعث ایجاد رطوبت در لباس زیر می‌شوند. با تعویض مداوم لباس زیر، این شرایط را برای ایجاد رطوبت و رشد قارچ‌ها فراهم نکنید.
- از دئودرانت‌های واژینال زنانه استفاده نکنید.
- حتما از حوله شخصی خود استفاده کنید و از تمیز بودن آن مطمئن شوید.
- اگر ماست پروبیوتیک (ماست حاوی باکتری فعال) می‌خورید، مصرف آن را قطع کنید. برخی از خانم‌ها گفته‌اند که این ماست موجب برفک واژن در آنها شده‌اید.
- از دوش واژینال استفاده نکنید. این محصول بهداشتی باعث از بین بردن باکتری‌هایی که قارچ‌ها را در واژن کنترل می‌کند، می‌شود.
- از تامپون، نوار بهداشتی و ژل بهداشتی معطر استفاده نکنید. اسانس‌های عطری موجود در این محصولات، باعث بروز حساسیت یا ابتلا به عفونت می‌شوند.
- لباس زیر خیس یا مایو خود را در نزدیک‌ترین زمان ممکن عوض کنید.
- در هنگام برقراری رابطه جنسی، از لوبریکانت‌های روغنی استفاده نکنید. لوبریکانت‌های بر پایه آب را جایگزین کنید.
- رژیم غذایی سالم داشته باشید و سبزیجات مصرف کنید.
- خوردن فست فود و شیرینیجات را به حداقل برسانید.
- اگر دیابتی هستید، حتما سطح قند خون خود را کنترل کنید. افزایش قند خون، احتمال ابتلا به عفونت‌های قارچی را افزایش می‌دهد.
احتمال بروز برفک واژن در چه کسانی بیشتر است؟
برخی از خانم‌ها، به دلایل مختلفی از جمله بیماری خاص یا سبک زندگی ناسالم در معرض ابتلا به برفک واژن هستند. اگر شرایط زیر را دارید، باید از روشهای پیشگیری ابتلا به برفک واژن استفاده کنید. همچنین، اگر به آن مبتلا شده‌اید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
- اگر آنتی بیوتیک مصرف می‌کنید.
- اگر قرص‌های ضدبارداری حاوی استروژن مصرف می‌کنید.
- اگر از دیگر روشهای ضدبارداری مانند دیافراگم و اسفنج ضدبارداری استفاده می‌کنید.
- اگر نقض ایمنی دارید.
- اگر باردار هستید و دیابت دارید.
- اگر در هنگام برقراری رابطه جنسی از کاندوم استفاده نمی‌کنید.
- اگر از سلامت جنسی شریک جنسی خود اطمینان ندارید.
نکات بهداشتی برای حفظ سلامت ناحیه تناسلی
واژن یکی از حساس‌ترین بخش‌های بدن خانم‌ها است و به مراقبت و توجه ویژه‌ای نیاز دارد. یکی از مهم‌ترین عوامل برای پیشگیری از عفونت‌ها و حفظ سلامتی واژن، حفظ بهداشت این ناحیه است، زیرا واژن باید همیشه تمیز و خشک نگه داشته شود تا تعادل PH آن بر هم نخورد و در حالت اسیدی خود باقی بماند تا بتواند از عفونت‌ها جلوگیری کرده و باکتری‌های مفید را در خود حفظ کند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین نکات بهداشتی برای حفظ سلامتی ناحیه تناسلی اشاره می‌کنیم.
رعایت بهداشت شخصی و روزانه
برای رعایت حفظ سلامت و رعایت بهداشت روزانه دستگاه تناسلی لازم است موارد زیر مورد توجه خانم‌ها قرار بگیرد.
- شستشوی روزانه واژن با آب ولرم و صابون ملایم
انتخاب محصولات شوینده و صابون‌های مخصوص ناحیه تناسلی با PH متعادل از اهمیت بالایی برخوردار است و توصیه می‌کنیم از صابون‌های معطر و شوینده‌های قوی به هیچ عنوان استفاده نکنید؛ چرا که می‌توانند از تحریک و خشکی ناحیه جلوگیری کنند و بهتر است همیشه از جلو به عقب شستشو دهید تا از انتقال باکتری‌ها از مقعد به واژن جلوگیری کنید.
- خشک کردن کامل ناحیه تناسلی
پس از شستشو، ناحیه تناسلی را با استفاده از یک پارچه نخی تمیز یا حوله نرم به آرامی به طور کامل خشک کنید، زیرا رطوبت می‌تواند محیط مناسبی را برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها فراهم کند.
- اجتناب از دوش واژینال
شما باید تحت هر شرایطی از دوش واژینال اجتناب کنید، زیرا این دوش دارای مواد شیمیایی است که باکتری‌های سالم و مفید واژن را شستشو می‌دهد و می‌تواند تعادل باکتری‌های واژن را بر هم زده و خطر عفونت را افزایش دهد.
انتخاب لباس زیر مناسب
شما در کنار حفظ بهداشت روزانه و شستشو مرتب ناحیه تناسلی خود، به سایر موارد همچون نوع پوشش لباس زیر خود توجه ویژه‌ای کنید، در ادامه شما را بیشتر با نوع لباس زیر آشنا می‌کنیم.
- انتخاب لباس زیر نخی مناسب
شما باید لباس زیر نخی یا سایر الیاف طبیعی برای خود تهیه کنید و از استفاده لباس‌های زیر با الیاف پلاستیکی و مصنوعی خودداری کنید؛ زیرا الیاف مصنوعی علاوه بر جذب رطوبت، ممکن است منجر به حساسیت پوستی و تحریک ناحیه تناسلی شوند. در حالی که الیاف طبیعی مانند پنبه، نخ یا کتان به پوست اجازه تنفس می‌دهند و به سرعت خشک می‌شوند و همچنین رطوبت را به خوبی جذب کرده و از رشد قارچ‌ها و عوامل بیماری‌زا جلوگیری می‌کند.
- اجتناب از لباس های تنگ و چسبان
متأسفانه، امروزه پوشیدن لباس‌های تنگ و چسبان بسیار مد شده است، اما به شما توصیه می‌کنیم، تا حد امکان از پوشیدن این نوع لباس‌ها خودداری کنید. شلوار و لباس زیرهای تنگ علاوه بر اختلال در گردش خون در ناحیه تناسلی، منجر به ایجاد گرما شده و باعث می‌شود، رطوبت ناحیه تناسلی دیرتر تبخیر شود. در نهایت گرما و رطوبت باعث رشد بیشتر باکتری‌ها و انواع قارچ‌ها نیز بیشتر خواهد شد.
از دیگر نکات بهداشتی می‌توان به موارد زیر نیز اشاره نمود:
- موهای زائد ناحیه تناسلی را مرتباً اصلاح کنید.
- بعد از رابطه جنسی استحمام کنید.
- قبل و بعد از مقاربت جنسی ادرار کنید.
- از رابطه جنسی مقعد خودداری نمایید.
مراجعه به پزشک برای برفک واژن
همان‌طور که در این مقاله مطالعه کردید، اولین قدم برای درمان برفک واژن مراجعه به پزشک است ولی دقیقا چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟ بهترین زمان برای مراجعه به پزشک، دیدن کوچک‌ترین علائم از عفونت قارچی است. هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید، درمان شما ساده‌تر می‌شود. همچنین، اگر از ابتلا به برفک واژن در خود مطمئن نیستند، حتما باید به پزشک مراجعه کنید تا از آن مطمئن شوید. پس از شروع روند درمان، ممکن است که علائم شما بیشتر شده یا شدیدتر شود. در این شرایط، حتما باید با پزشک خود مشورت کنید.