راهکارهایی برای کنترل و کاهش درد دوران پریودی (قاعدگی)

درد دوران پریود، یک بخش جدانشدنی از پریود خانم‌ها است. این درد، با توجه به انقباضات صورت گرفته در رحم، کاملاً طبیعی هستند ولی اگر این درد، از حالت نرمال خارج شده و شدت و زمان آن بیشتر شود، یک مسئله کاملاً جدی است. احتمالاً شما هم دردهای قاعدگی را تجربه کرده‌اید. این دردها در هر خانمی متفاوت است. برخی درد شدید و مهارنشدنی را تجربه می‌کنند و برخی دیگر از خانم، با مصرف یک قرص مسکن آرام می‌شوند. اگر دردهای شدیدی را تجربه می‌کنید، حتماً از راهکارهای خلاصی از درد پریود که در ادامه این مطلب از تافته به آن می‌پردازیم، استفاده کنید.

دردهای قاعدگی چیست؟

در سیکل پریودی، اتفاقاتی در بدن رخ می‌دهد که منجر به انقباضات رحم می‌شود. انقباضات رحم همان دردهای قاعدگی هستند که به نام کرامپ نیز شناخته می‌شوند. در طول سیکل پریود، رحم یک دیواره سلولی آماده سازی می‌کند تا برای بارداری آمادگی داشته باشد. در صورتی که بارداری انجام نشود، آن دیواره به بافت‌های سلولی و خون تبدیل شده و از راه واژن تخلیه می‌شود. تمام این فرایند، به همین سادگی انجام نمی‌شود و دردهایی را به همراه دارد. میزان و شدت دردهای قاعدگی در هر فردی تفاوت دارد؛ ولی معمولاً، این دردها در ناحیه کمر، زیر شکم و ران‌ها پخش می‌شود. بسیاری از خانم‌ها، تنها با مصرف یک مسکن، می‌توانند دردهای قاعدگی خود را تحمل کنند و بسیاری دیگر، اینقدر دردهای شدیدی دارند که تا چند روز حتماً باید استراحت کنند.

انواع درد دوران پریودی چیست؟

دیس منوره (Dysmenorrhea) یک اصطلاح پزشکی مربوط به درد دوران پریود است که در برخی مواقع، قبل از پریود و برخی دیگر، در طی پریود رخ می‌دهد. به طور کلی، دو نوع دیسمنوره وجود دارد که عبارت‌اند از:

• دیسمنوره اولیه (Primary Dysmenorrhea): این دردهای انقباضی پریود معمولاً بین ۱ الی ۲ سال بعد از اولین پریود ادامه دارد. این درد، در ناحیه زیر شکم و کمر احساس می‌شود و شدت آن، در فردی متغیر است. این درد تقریباً ۳ روز طول می‌کشد و با آغاز پریود کمتر می‌شود. هر چه سن بالاتر رود و فرد زایمان کند، این درد نیز به مرور از بین می‌رود.
• دیسمنوره ثانویه (Secondary Dysmenorrhea): نوع دیگری از دیس منوره وجود دارد که مربوط به دردهای ناشی از اختلال در اندام تناسلی زن است که در دوران پریود خودش را نشان می‌دهد. این درد معمولاً زمان طولانی‌تری نسبت به دردهای معمول پریود دارد و شدت آن نیز بیشتر است.

علائم و نشانه‌های درد دوران پریودی

تقریباً علائم و نشانه‌های زیادی برای درد پریود وجود دارد که در هر فردی، به شکل متفاوتی خودش را نشان می‌دهد. به عنوان مثال، برخی از این علائم عبارت‌اند از:

• درد در ناحیه شکم
• درد در لگن
• احساس فشار در شکم
• نفخ
• درد در کمر
• استفراغ
• اسهال
• سرگیجه
• سردرد

ممکن است که شما در هر یک از دوران پریود خود، یک یا چند نمونه از این دردها را تجربه کنید. شدت و ضعف این دردها نیز از فردی به فرد دیگر متغیر است.

چه عاملی موجب دردهای دوران قاعدگی می‌شود؟

دلیل درد دوران پریودی (قاعدگی)، مربوط به انقباض‌هایی که در رحم صورت می‌گیرد، می‌شود. رحم یک اندام توخالی و گلابی شکل است که وظیفه نگهداری از جنین را به عهده دارد. این عضو از بدن زنان، در طی سیکل پریود، منقبض می‌شود. اگر این انقباض بیش از حد معمول باشد، به رگ‌های خونی مجاور فشار وارد می‌کند و مانع از رسیدن اکسیژن به بافت رحم می‌شود. در نتیجه این اتفاق، دردهای پریودی آغاز می‌شود که شما آن را دوران پریود خود تجربه می‌کنید.

راه‌های خلاصی از درد پریود | روش های خانگی درمان درد قاعدگی

همان‌طور که اشاره کردیم، هر فردی با راهکارهای مخصوص به خودش، می‌تواند درد پریودش را کاهش دهد. به عنوان مثال، یک خانم با مصرف قرص مسکن و دیگری با استفاده از کیسه آبگرم، درد را آرام می‌کند. در ادامه به ۱۳ راهکار برای خلاصی از درد پریود می‌پردازیم.

مصرف آب برای کاهش دردهای پریود

مصرف آب به خودی خود باعث کاهش دردهای قاعدگی نمی‌شود؛ ولی همان‌طور که می‌دانید، در دوران پریود، شکم نفخ می‌کند و ما باید از مصرف تمام مواد غذایی نفاخ خودداری کنیم. مصرف آب در این شرایط، باعث کاهش نفخ شکم می‌شود و از این رو، دردهای کرامپ را نیز کاهش می‌دهد. اگر به نوشیدن آب علاقه ندارید، کمی نعنا و لیمو ترش به آن اضافه کنید تا به نوشیدن آن ترغیب شوید. از مصرف نمک بیش از حد و الکل در دوران قاعدگی خودداری کنید. این دو آب بدن را تخلیه می‌کنند.

تغذیه مناسب دوران پریودی | میل کردن غذاهای ساده و سبک

غذاها و خوراکی‌هایی مانند دونات، چیپس و فست فود، چربی بالایی دارند و مناسب شما نیستند. شما باید در دوران قاعدگی، یک رژیم غذایی کم چرب و پر فیبر داشته باشید. به عنوان مثال، سبزیجات، میوه، آجیل، غلات کامل، عدس و لوبیا مصرف کنید. البته، در مصرف حبوبات نیز دقت کنید. چرا که بسیار نفاخ هستند و زیادی روی در آنها، نفخ شکم را بیشتر می‌کند.

مواردی مانند آجیل، اسفناج، بادام و دانه‌هایی که حاوی ویتامین E، B1، B6، منیزیم، روی، اسیدهای چرب امگا ۳ هستند، برای کاهش دردهای کرامپ قاعدگی بسیار مناسب‌اند. اگر دردهای شدیدی را در این دوران تجربه می‌کنید، حتماً این مواد غذایی را در رژیم خود قرار دهید و همچنین بهتر است از مصرف برخی غذاها مانند: الکل، کافئین، غذاهای شور و نوشابه‌های گاز دار خودداری نمایید.

کاهش مصرف کافئین

کافئین یکی از مواد غذایی‌ای است که دردهای انقباضی پریود را بیشتر می‌کند. بهتر است که از یک هفته قبل از عادت ماهانه و زمان خونریزی، قهوه مصرف نکنید. قهوه حاوی کافئین زیادی است و دردهای شما را افزایش می‌دهد. نوشیدنی‌های دیگری مانند سودا، چای، نوشیدنی‌های انرژی‌زا و همچنین شکلات، حاوی کافئین هستند و نباید در دوران قاعدگی مصرف شوند. برای خلاصی از درد پریود، می‌توانید اسموتی‌های حاوی سبزیجات و دیتاکس واتر را جایگزین کنید.

مصرف مسکن برای کاهش کرامپ قاعدگی

مسکن‌هایی مانند آسپرین، ناپروکسن سدیم و ایبوبروفن باعث کاهش دردهای قاعدگی می‌شوند. حتماً در دوران عادت ماهانه خود، چند نمونه از این مسکن‌ها را در کیف خود بگذارید تا در مواقع نیاز، یکی از آنها را مصرف کنید. ناپروکسن و ایبوپروفن برای مواقعی که خونریزی شدیدی دارید هم به کار می‌آیند و خونریزی را خفیف می‌کنند.

گرم نگه داشتن محل درد

گرما یکی از راه‌های خلاصی از درد پریود است. حتی اگر امکان استفاده از کیسه آبگرم را ندارید، می‌توانید از پدهای گرمایی و پوشش حرارتی قابل شارژ بی‌سیم استفاده کنید. همه این موارد در داروخانه‌ها موجود هستند و به راحتی می‌توانید آنها را خریداری کنید. اگر که زیر شکم یا کمر شما درد می‌کند، حتماً منبع گرما را روی محل درد قرار دهید تا به آرامی، درد کاهش پیدا کند.

ورزش برای کاهش درد پریود

به طور کلی، شواهدی مبنی بر این که ورزش و فعالیت‌های بدنی روی درد پریود تأثیر می‌گذارد، وجود ندارد؛ ولی بسیاری از خانم‌ها، معتقدند که هر فعالیتی که باعث تعریق شود، عضلات را آرام می‌کند. ورزش باعث ترشح اندورفین می‌شود که باعث ایجاد خوب در افراد می‌شود. پس، بهتر است که در دوران قاعدگی، ورزش‌های سبکی مانند پیاده‌روی یا شنا انجام دهید.

ماساژ محل درد برای کاهش کرامپ قاعدگی

اگر به مدت ۵ دقیقه در روز، شکم یا محل درد را ماساژ دهید، گردش خون افزایش پیدا کرده و کشیدگی عضلات از بین می‌رود. پیشنهاد می‌شود که حتماً ماساژ را از چند روز قبل از پریود آغاز کنید. از کرم‌هایی حاوی استوخدوس، مریم گلی و روغن‌های مرزنجوش برای ماساژ استفاده کنید. در این صورت، دردهای قاعدگی شما برای دوره‌های بعدی نیز کمتر می‌شود. در واقع، این ترکیبات، ترکیبات خفیف کننده درد و مسکن هستند.

بهتر است قبل از استفاده از این روغن‌ها آنها را با روغن‌هایی مانند روغن نارگیل یا روغن جوجوبا مخلوط کنید تا به صورت ایمنی وارد پوست شما شوند و در بخشی از وسیعی از پوست شما نفوذ کنند.

مصرف داروهای گیاهی برای کاهش درد قاعدگی

کوهوش سیاه، گیاه پنج انگشت و زردچوبه مناسب برای کاهش درد هستند. روغن گل پامچال نیز مناسب برای خانم‌هایی است که دردهای شدید قاعدگی را تجربه می‌کنند. البته، از آنجایی که هیچ شواهد علمی برای مصرف این داروهای گیاهی وجود ندارد، بهتر است که قبل از مصرف آنها، از پزشک خود مشورت بگیرید. چرا که ممکن است برخی از این گیاهان، درد پریود را کاهش داده؛ ولی اختلالاتی در سیستم بدن ایجاد کنند یا اثر داروهایی خاص مانند داروهای جلوگیری از بارداری را از بین ببرند.

طب سوزنی و کاهش درد قاعدگی

طب سوزنی یکی از روش‌های کاهش درد و خلاصی از درد عادت ماهانه است. اگر به یک فرد متخصص مراجعه کنید، او می‌توانید با لمس نقاط دقیق و درستی، گردش خون را در بدن افزایش داده و درد را کاهش دهد. به عنوان مثال، نقاطی کلیدی در شکم، پشت و پاها وجود دارد که لمس آن گردش خون را افزایش می‌دهد و باعث ترشح اندورفین که به تسکین درد کمک می‌کند، می‌شود. همچنین، در قسمت گوشتی بین انگشت شست و اشاره، نقطه‌ای وجود دارد که لمس آن درد را کاهش می‌دهد.

بدن را در موقعیتی خاص قرار دهید.

ورزش‌هایی که عضلات شکمی را درگیر می‌کنند، به خلاصی از درد پریود کمک می‌کنند. به پشت بخوابید و زانوهای خود را خم کنید، حالا با چند نفس عمیق شروع کنید. برخی از حرکت‌های ورزش یوگا، مانند حرکت Bound Angel، حرکت پل و حرکت نشستن صحیح باعث کاهش دردهای قاعدگی می‌شوند. بسیاری از متخصصان، انجام این ورزش‌ها را در دوران قاعدگی پیشنهاد می‌کنند.

خواب و کاهش درد پریود

معمولاً زمانی که درد زیادی دارید، نمی‌توانید به راحتی استراحت کرده و بخوابید. پس، بهتر است که قبل از خواب، یک مسکن بخورید، تلفن همراه خود را از تخت خود دور کنید و حالا آرام آرام بخوابید. پیشنهاد می‌شود که در دوران قاعدگی، مدت زمان خواب وسط روز خود را کاهش دهید تا شب راحت‌تر بخوابید. همچنین، می‌توانید برای خواب راحت‌تر، چند ورزش ساده و کششی قبل از خواب انجام دهید.

دوش آبگرم و خلاصی از درد عادت ماهانه

همان‌طور که اشاره کردیم، گرما به کاهش درد و خلاصی از درد عادت ماهانه کمک می‌کند. پس، دوش آبگرم را نیز در این دوران جدی بگیرید. نیازی نیست که سریعاً از حمام خارج شوید. اگر آب به اندازه کافی گرم است، خود را در حمام سرگرم کنید تا کمی بدن درد شما از طریق آب گرم دفع شود.

مراجعه به پزشک

در بسیاری از موارد، ممکن است که شما با انجام این راهکارها هیچ نتیجه‌ای نگیرید. ایرادی ندارد. در این شرایط، شما حتماً باید به پزشک مراجعه کنید و با او نسبت به دردهای خود صحبت کنید. درد خود را به طور کامل توصیف کنید و تمام راهکارهایی که برای کاهش درد انجام داده‌اید را هم بگویید. در این صورت، او از روش‌های درمان خاص برای خلاصی از درد پریود شما استفاده می‌کند.

چگونه اختلال در اندام‌های تناسلی می‌تواند موجب دردهای دوران پریودی شود؟

همان‌طور که اشاره کردیم، منشا دیسمنوره ثانویه اختلال در اندام تناسلی زنان است. زمانی که این اختلالات رخ دهد، دردهای قاعدگی شدید و غیرمعمول شروع می‌شود. برخی از دلایل بروز دیسمنوره ثانویه، عبارت‌اند از:

• آندومتریوز: این اختلال، شرایطی است که در آن، لایه داخلی رحم در خارج از رحم رشد می‌کند.
• بیماری التهاب لگن: این بیماری بر اثر عفونت ناشی از وجود باکتری شکل می‌گیرد. بیماری التهاب لگن از رحم آغاز می‌شود و در دیگر اندام‌ها نیز گسترش پیدا می‌کند.
• تنگی دهانه رحم: در برخی شرایط، فرد به دلیل تنگی دهانه رحم، درد دوران پریودی (قاعدگی) را تجربه می‌کند. این شرایط، اغلب با زخم در بخش پایینی رحم ایجاد می‌شود.
• تومور فیبروئید: این تومور همان رشد سلول‌های غیرطبیعی در دیواره رحم است که تبدیل به تور فیبروئید می‌شود.

چگونه می‌توان متوجه شد که دردهای قاعدگی (پریودی) ما طبیعی و نرمال است؟

درد دوران پریودی نرمال کاملا قابل تحمل هستند و شما با مصرف داروهای مسکن می‌توانید آن را کنترل کنید. در مقابل، دردهای غیرطبیعی، کاملا شدید هستند و بیش از ۲ الی ۳ روز در طول پریود طول می‌کشند. اگر نسبت به دردهای خود اطمینان ندارید، به مدت ۳ دوره، پریودهای خود و علائم را یادداشت کنید. اگر دردهای شما بیش از ۲ الی ۳ دوره ادامه پیدا کرد، حتما به پزشک مراجعه کرده و از دلیل آن آگاه شوید.

چگونه پزشک متوجه مشکلات ناشی از درد پریودی می‌شود؟

زمانی که به پزشک مراجعه می‌کنید، پزشک از شما می‌خواهد که توضیحاتی درباره سیکل پریودی (سیکل قاعدگی) خود بدهید. اگر سیکل نامرتب و علائم مشکوکی در برنامه شما مشاهده شود، شما را معاینه می‌کند. پزشک از طریق معاینه لگنی یا قرار دادن اسپکولوم در واژن، دهانه رحم شما را مشاهده می‌کند. حتی در برخی شرایط، یک نمونه کوچک از مایع واژن برای بررسی دقیق‌تر برداشته می‌شود. معاینه پزشک می‌تواند به کمک انگشتان نیز انجام شود. او با انگشتانش، داخل واژن را معاینه کرده و تمام موارد غیرطبیعی در رحم و تخمدان شما را چک می‌کند. اگر مشکلات و اختلالات شما جدی‌تر باشد، آزمایشات بیشتری به شما داده می‌شود. با انجام این آزمایشات و بررسی توسط پزشک، می‌تواند منشأ درد دوران پریودی خود را بدانید.

سؤالات متداول دردهای قاعدگی

در ادامه با پرسش پاسخ‌های دردهای قاعدگی و را‌ه‌های درمان آن آشنا می‌شویم.

۱. چرا دوران قاعدگی درد داریم؟

در دوران پریودی ترشح هورمون پروستاگلاندین منجر به انقباضات ماهیچه‌ای در رحم می‌شود که درد و التهاب را به دنبال دارد.

۲. درد پریودی را چگونه درمان کنیم؟

1. گرم‌ کردن ناحیه شکم با کیسه آب گرم
2. فعالیت بدنی سبک مانند پیاده‌روی
3. مصرف خوراکی‌های ضدالتهاب مانند زنجبیل، ماهی چرب، و سبزیجات تازه
4. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن
5. مکمل‌های منیزیم، ویتامین B6 و E

۳. آیا عفونت باعث درد پریودی می‌شود؟

بله عفونت باعث درد قاعدگی می‌شود، به عنوان مثال بیماری التهابی لگن یک عفونت دستگاه تناسلی زنانه محسوب می‌شود که اغلب در اثر عفونت‌های مقاربتی درمان نشده به وجود می‌آید و در صورت عدم درمان، PID می‌تواند منجر به خارش، زخم، دوره‌های دردناک و ناباروری شود.

۴. آیا پیاده روی در دوران پریودی ضرر دارد؟

خیر، ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی سریع، دویدن آهسته و حتی رقصیدن در هر زمانی از چرخۀ قاعدگی مفید هستند.