متأسفانه، برخی از شرایط اجتماعی باعث عدم آگاهی‌های کامل در مورد قاعدگی و نکات آن شده است. عدم آگاهی درباره پریود باعث بروز بسیاری از بیماری‌ها و عفونت‌ها شده است. بانوان بسیاری بعد از زایمان نیز خونریزی را با پریود اشتباه می‌گیرند و تا مدت زیادی پریود واقعی نمی‌شوند. به دلیل نداشتن آگاهی در این مورد آن را طبیعی می‌دانند و از مراجعه به پزشک خودداری می‌کنند.
فرایند قاعدگی یکی از دوره‌های حساس و مهم در زندگی بانوان است و تغییرات جسمی و روحی در این زمان کاملاً مشهود است. همچنین بانوانی که باردار هستند باید بدانند که شیردهی به نوزاد در شروع اولین پریود آن‌ها بعد از زایمان نقش مهمی را دارد. توجه داشته باشید که آناتومی بدن بانوان و شرایط آن از هر فردبه‌فرد دیگر متفاوت است بااین‌حال داشتن آگاهی کامل و خودمراقبتی‌های ضروری در این زمان‌حساس نقش مهمی در حفظ سلامت بانوان دارد. با این مقاله از تافته همراه ما باشید تا هر آنچه را که درباره قاعدگی و پریود بعد از زایمان لازم است بدانید در اختیارتان قرار دهیم.
خونریزی پریودی
ترشحات زمان پریودی ترکیبی از موکوس دهانه رحم، بافت دیواره رحم، خون روشن شریانی و ترشحات واژن است. به دلیل این ترکیبات میزان ترشحات قاعدگی تیره‌تر از رنگ خون است. برخلاف تصور عامه مردم خون پریودی نه تنها آلوده و کثیف نیست؛ بلکه حاوی میزان زیادی خون شریانی و اکسیژن است. به دلیل فعالیت آنزیم‌های خاص رنگ خونریزی تا حدودی قهوه‌ای تیره است.
سن شروع و مدت‌زمان پریودی
معمولاً سن شروع چرخه قاعدگی از ۸ تا ۱۶ سالگی است. طبق تحقیقات صورت گرفته داشتن اضافه وزن، زندگی در مناطق استوایی و داشتن اضافه وزن در پایین آوردن سن قاعدگی تاثیر دارد. مدت زمان خونریزی پریود از سه تا هشت روز متغیر است. به طور کلی می‌توان گفت سیکل پریود بانوان از ۲۱ تا ۳۵ روز در حال تغییر است.
پاکیزگی در قاعدگی (Menstrual Hygiene)
بانوان در فرایند عادت ماهیانه از نظر جسمی و روحی شرایط آسیب پذیری دارند. در دوره پریود تمام سیستم بدن از نظر فیزیولوژیک شرایط حساس و پیچیده‌ای دارد. حساس شدن روحیه، تغییرات هورمونی، گرفتگی عضلات و… همه به‌خاطر پریود در بدن رخ می‌دهد. در چنین شرایطی رعایت بهداشت زمان پریود مسئله اصلی است که می‌تواند سلامت بانوان و کیفیت زندگی آنان را تضمین کند.
خونریزی زمان قاعدگی پتانسیل آلودگی سایر قسمت‌های بدن را دارد. ناحیه تناسلی بدن بانوان در زمان پریود به دلیل برخورد خون با واژن و ترکیب آن با عرق بدن محل مناسبی برای رشد و تکثیر انواع باکتری‌ها است. به همین دلیل درصد ابتلا به بیماری‌های عفونی و ادراری افزایش پیدا می‌کند. در زمان پریود به‌خاطر تغییرات مختلف فیزیولوژیکی و هورمونی بدن نسبت به جذب باکتری‌ها و بیماری‌ها حساس است. واژن به طور طبیعی خود را پاکیزه می‌کند؛ اما به گفته پزشکان نباید اهمیت بهداشت را در این زمان حساس نادیده گرفت. در این قسمت نکات مهمی را که به حفظ بهداشت زمان پریودی کمک می‌کند برای شما ارائه می‌کنیم:
جلوگیری از مصرف محصولات شیمیایی سنگین
بانوان برای حفظ بهداشت زمان پریودی باید از مصرف محصولات شیمیایی سنگین مثل صابون خودداری کنند. استفاده از محصولات شیمیایی سنگین باعث ازبین‌رفتن باکتری‌های مفید اطراف واژن می‌شود. توجه داشته باشید که مصرف محصولات سنگین شیمیایی و اسانس شیمیایی موجود در آن‌ها باعث ایجاد زخم‌های عفونی و حساسیت‌های پوستی می‌شود.
تمیز نگه داشتن واژن
تمیز نگه داشتن واژن در زمان پریودی تأثیر زیادی در حفظ بهداشت پریودی دارد. برای پاکیزگی واژن باید از شست و شوی ناحیه تناسلی از پشت به جلو که موجب انتقال باکتری‌های مقعد به واژن می‌شود خودداری کنید. بنابراین، شستشوی اصولی واژن تأثیر زیادی در کاهش ابتلا به عفونت و بیماری دارد.
تعویض مکرر و زودهنگام نوار بهداشتی
خونریزی قاعدگی درصد آلودگی ناحیه تناسلی را افزایش می‌دهد. معمولا استفاده از پدها و یا نوار بهداشتی‌ها نامرغوب که درصد جذب پایینی دارند با فراهم کردن محیط رشد باکتری‌ها احتمال ابتلا به حساسیت‌های پوستی و عفونت را افزایش می‌دهد. تمیز و خشک نگه داشتن ناحیه تناسلی در زمان قاعدگی با استفاده از محصولات بهداشتی مرغوبی مانند نوار بهداشتی و پد بهداشتی درصد ابتلا به بیماری‌های عفونی را کاهش می‌دهد.
پوشیدن لباس زیر نخی و تمیز
جنس لباس زیر بانوان عامل مهمی در درگیری با بیماری‌های عفونی است. بانوان باید از لباس زیر نخی با الیاف طبیعی استفاده کنند. استفاده از لباس زیر نخی و تمیز باعث جذب رطوبت بدن می‌شود و از ابتلا به حساسیت‌های پوستی جلوگیری می‌کند.
آیا بعد از بارداری امکان قاعدگی وجود دارد؟
بعد از زایمان برای بانوان پریودی نیز اتفاق می‌افتد. به طور کلی بانوان بعد از گذشت ۶ تا ۸ هفته پس از زایمان دوباره پریود می‌شوند. البته به دلیل نوسانات هورمونی برای بانوانی که به فرزند خود شیر می‌دهند کمی دیرتر صورت می‌گیرد. برای تولید شیر نیاز به هورمون پرولاکتین است. ترشح هورمون پرولاکتین مانع از ترشح هورمون‌های تولید مثل می‌شود و درنتیجه عدم تخمک‌گذاری فرایند پریود رخ نمی‌دهد. برای بانوانی که به تازگی زایمان طبیعی انجام داده باشند استفاده از تامپون در دوره نقاهت ممنوع است. در چنین شرایطی بانوان می‌توانند از پد بعد از زایمان استفاده کنند.
به چه دلیل بعد از زایمان قاعدگی رخ نمی‌دهد؟
زمان بارداری به دلیل لانه‌گزینی جنین و نوسانات هورمونی در رحم قاعدگی رخ نمی‌دهد. در حقیقت، بانوان بلافاصله بعد از زایمان و خروج جنین خونریزی دارند. خونریزی بعد از زایمان را با عنوان (lochia) می‌شناسند. این خونریزی ممکن است تا چند هفته بعد از زایمان نیز طول بکشد و نباید آن را با پریود اشتباه گرفت. میزان خونریزی بعد از زایمان باگذشت زمان کمتر می‌شود و به مرور زمان به رنگ صورتی، قهوه‌ای و ترشحات مایل به زرد تغییر شکل می‌دهد. قاعدگی بعد از زایمان تا حدود زیادی بستگی به هورمون‌های بدن دارد. به طور کلی مهم‌ترین عوامل پریود نشدن بعد از زایمان شامل:
- اختلال تیروئید: بانوانی که قبل از زایمان مبتلا به تنبلی تخمدان یا کم‌کاری تیروئید باشند بعد از زایمان قاعدگی برای آن‌ها دیرتر اتفاق می‌افتد.
- نوسانات هورمونی: زمان بارداری، شیردادن به نوزاد و… تأثیر زیادی در نوسانات هورمونی دارد. این نوسانات منجر به عدم قاعدگی و تغییر زمان آن می‌شود.
- استرس: تجربه اضطراب و استرس تأثیر زیادی بر سلامت جسمی و روانی فرد دارد. یکی از مهم‌ترین عوامل عدم قاعدگی بعد از زایمان استرس است.
- تغییرات مختلف وزن: بانوان در زمان بارداری افزایش وزن ناگهانی را تجربه می‌کنند. بعد از زایمان به دلیل تغییرات هورمونی و شیردهی وزن آن‌ها کاهش پیدا می‌کند. تغییرات مختلف وزنی یکی از عوامل پریود نشدن است.
- ورزش‌های سنگین: داشتن یک برنامه منظم بعد از زایمان برای ورزش اهمیت زیادی دارد. انجام ورزش‌های سنگین و عدم آمادگی بدنی اثر زیادی بر به‌تعویق‌افتادن چرخه پریود دارد.
- بازگشت رحم به حالت طبیعی: فرایند بازگشت رحم به اندازه و حالت طبیعی خود پس از زایمان ممکن چندین هفته زمان ببرد و در طول این مدت قاعدگی صورت نمی‌گیرد.
زمان شروع اولین پریود بعد از زایمان وابسته چه عواملی است؟
همان‌طور که گفته شد زمان شروع قاعدگی برای مادران شیرده متفاوت از مادران غیر شیرده است. اما باید بدانید که عوامل دیگری نیز در شروع زمان قاعدگی بعد از پریود اثرگذار است. این عوامل شامل:
- سن: معمولاً بانوان جوان تمایل بیشتری برای شروع چرخه عادت ماهیانه خود نسبت به بانوان با سن بالاتر دارند.
- نوع زایمان: مطابق تحقیقات انجام شده بانوانی که به طور طبیعی زایمان می‌کنند زودتر پریود می‌شوند.
- سابقه بارداری: برای بانوانی که قبلاً سابقه زایمان داشته باشند احتمال شروع چرخه قاعدگی زودتر است.
- سابقه قاعدگی: بانوانی که پیش از زمان بارداری پریودی نامنظمی داشته‌اند، ممکن است بعد از زایمان نیز عادت ماهیانه نامنظمی را تجربه کنند.
چه راهکارهایی برای داشتن یک پریود منظم وجود دارد؟
روش‌های زیر به شما در داشتن یک قاعدگی منظم کمک می‌کند:
- اجتناب از اضطراب و استرس
- مصرف میوه و سبزی به مقدار زیاد در رژیم غذایی
- استفاده از مکمل‌های تقویتی
- داشتن استراحت و خواب کافی
در صورت عدم شروع قاعدگی پس از زایمان چه وقت باید به پزشک مراجعه کرد؟
مشخص‌کردن زمان اولین پریود بعد از زایمان به طور دقیق امکان‌پذیر نیست و با توجه به بدن هر فرد، تعادل هورمون‌ها و شیردهی مادر متفاوت است. با این حال شما با مشاهده علائم زیر باید به یک پزشک مراجعه کنید:
- در صورت داشتن پریود نامنظم و سنگین
- احساس درد شدید در لگن و خستگی زیاد
- ترشحات غیرطبیعی واژن
- احساس درد حین ادرار
- اگر بیش از ۶ ماه پس از زایمان پریود نشده‌اید و شیردهی نمی‌کنید.
کلام آخر
در این مقاله در مورد نکات مهم در زمان قاعدگی و فرایند پریود بعد از زایمان توضیحاتی را ارائه دادیم. رعایت بهداشت در زمان قاعدگی مسئله مهمی در جلوگیری از بیماری‌های عفونی و پوستی است. همچنین پریود شدن بعد از زایمان وابسته به عوامل متعددی است که آن‌ها را بررسی کردیم. در صورت پریود نشدن بعد از زایمان به پزشک مراجعه کنید.