فهرست مطالب
سن یائسگی در زنان؛ عوامل تأثیرگذار
یائسگی یک مرحله طبیعی در زندگی بانوان است. شروع یائسگی بانوان به معنی پایان دوره‌های قاعدگی و ازدست‌دادن توانایی باروری است. محققان سن ۴۵ تا ۵۵ سالگی را آغاز ورود به دوران یائسگی می‌دانند.بااین وجود برخی از بانوان یائسگی را در سنین پایین‌تر یا بالاتر تجربه می‌کنند. تغییرات دوره پریود، گرگرفتگی، نوسانات خلقی، خشکی واژن و… از علائم شایع یائسگی هستند. در این مقاله از تافته به بررسی عوامل تأثیرگذار در شروع یائسگی می‌پردازیم. با ما تا انتها همراه باشید.
فهرست مطالب
منظور از یائسگی چیست؟
به پایان دوره‌های قاعدگی و عدم توانایی در باروری فرد یائسگی (Menopause) گفته می‌شود. بانوان باید بدانند که شروع یائسگی برای آن‌ها یک مرحله طبیعی در زندگی محسوب می‌شود. تجربه این دوره برای بانوان با نوسانات هورمونی و عوارض مختلفی مانند پوکی‌استخوان همراه است. در شرایطی که فرد به مدت یک سال پریود را تجربه نکند یائسگی رخ می‌دهد.
شایع‌ترین علائم یائسگی چیست؟
هر فرد علائم یائسگی مخصوص به خودش را تجربه می‌کند. بانوان با شروع یائسگی علائمی مانند نوسانات قاعدگی در هر دوره، کوتاه‌شدن دوره پریود، احساس گرگرفتگی و سرخی در بدن را مشاهده می‌کنند. از شایع‌ترین تغییرات جسمی شروع یائسگی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس خشکی و خارش در واژن
- اختلال در خواب
- نوسانات خلقی
- کاهش باروری
عوامل تأثیرگذار در شروع یائسگی
در این قسمت عوامل تأثیرگذار بر شروع سن یائسگی را بررسی می‌کنیم. مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در شروع یائسگی عبارت‌اند از:
نارسایی تخمدان
عدم تولید استروژن توسط تخمدان‌ها را نارسایی تخمدان می‌گویند. نارسایی تخمدان نقش مهمی در شروع یائسگی ایفا می‌کند. عوامل متعددی در بروز نارسایی زودرس تخمدان نقش دارند. برخی از این عوامل شامل سابقه خانوادگی، بیماری‌های خودایمنی، ناهنجاری‌های کروموزومی و عفونت‌های خاصی مانند مالاریا، سل و اوریون است.
جراحی رحم
یکی از عوامل مهم در آغاز یائسگی بانوان، عمل جراحی برداشتن هر دو تخمدان و رحم است. در چنین شرایطی بدن قادر به تولید هورمون‌های زنانه مانند استروژن نخواهد بود.
ژنتیک
یکی از دلایل شایع یائسگی عوامل ژنتیکی و ارثی است. زمانی که پزشک علت مشخصی برای بروز یائسگی زودرس در یک زن پیدا نکند، به بررسی سوابق خانوادگی او می‌پردازد. با دانستن سن یائسگی مادر و مادربزرگ، پزشک توانایی تشخیص علت یائسگی در فرد را دارد.
شیوه نادرست زندگی
سبک زندگی ناسالم یکی از عوامل مهم برای شروع یائسگی بانوان است. عادت‌های نادرست مانند استعمال دخانیات و مصرف بیش از حد الکل به طور قابل‌توجهی خطر یائسگی زودرس را افزایش می‌دهند. علاوه این عوامل دیگری مانند اضافه‌وزن، عدم تحرک، تغذیه ناسالم، تجربه اضطراب طولانی‌مدت و… سن شروع یائسگی افراد را تغییر می‌دهند.
درمان سرطان
زنان مبتلا به سرطان، به‌ویژه افراد تحت درمان شیمی‌درمانی و رادیوتراپی بیشتر در معرض خطر یائسگی زودرس هستند. این درمان‌ها با آسیب به تخمدان‌ها باعث نارسایی زودرس آن‌ها می‌شوند. در نتیجه چنین شرایطی بدن این زنان زودتر از موعد مقرر وارد دوران یائسگی می‌شود.
شیوه تشخیص یائسگی
پزشکان با تجویز آزمایش خون و بررسی سطح هورمون‌های FSH و استرادیول یائسگی بانوان را تشخیص می‌دهند. اگر توقف دوره قاعدگی با میزان FSH 30 میلی‌متر بالاتر همراه باشد یائسگی فرد تأیید می‌شود. بانوان با شروع دوره یائسگی نوسانات هورمونی و سطح FSH متفاوتی را تجربه می‌کنند. برای کنترل علائم این دوره بانوان باید تحت‌نظر یک پزشک متخصص قرار بگیرند.
خوب است بدانید که آزمایش‌های خون اضافی برای تأیید یائسگی نیز وجود دارد. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر است:
- آزمایش عملکرد کلیه
- آزمایش چربی خون
- آزمایش تیروئید
- آزمایش پروژسترون، پرولاکتین و استرادیول
اثرات تغذیه در دوران یائسگی
تغذیه مناسب و سالم تأثیر فوق‌العاده‌ای در کاهش علائم یائسگی دارد. بانوان با رعایت یک رژیم غذایی مناسب تا حدود زیادی کیفیت زندگی خود را افزایش می‌دهند. در ادامه، چند توصیه غذایی برای گذراندن دوران یائسگی به شما ارائه می‌کنیم:
افزایش مصرف میوه‌ها و سبزی‌ها
این دسته از مواد غذایی سرشار از فیتواستروژن هستند. فیتواستروژن ترکیباتی شبیه به هورمون استروژن در بدن دارد. فیتواستروژن‌ها نقش مهمی در کاهش علائم ناشی از کاهش سطح استروژن‌ها در بدن ایفا می‌کنند.
مصرف حبوبات در رژیم غذایی
حبوبات منبع غنی از فیتواستروژن هستند. مصرف حبوبات در رژیم غذایی به تنظیم هورمون‌ها کمک بسیاری می‌کند.
کنترل مصرف قند
مصرف زیاد قند افزایش وزن و برخی مشکلات دیگر را برای سلامتی به همراه دارد. بانوان باید از مصرف قندهای مصنوعی تا حد امکان خودداری کنند.
افزایش فعالیت بدنی
ورزش منظم به تقویت استخوان‌ها، کاهش وزن و بهبود خلق‌و‌خو کمک می‌کند.
توجه به سایر عوامل
علاوه بر تغذیه، عواملی مانند قرارگرفتن در معرض نور خورشید (برای جذب ویتامین D و تقویت استخوان‌ها)، کاهش مصرف کافئین و چای و ترک سیگار تأثیر زیادی در حفظ سلامت بانوان و گذراندن بهتر دوره یائسگی دارد.
نتیجه‌گیری
همان‌طور که گفته شد یائسگی دوره‌ای طبیعی از زندگی زنان است. با شروع این دوران تخمدان‌ها با توقف تولید هورمون استروژن به دوران قاعدگی فرد پایان می‌دهند. این تغییر معمولاً در اواسط دهه پنجاه اتفاق می‌افتد؛ بااین‌وجود احتمال تغییر در سن شروع آن نیز وجود دارد. در این مقاله به کلیه سؤالات شما در مورد یائسگی و عوامل تأثیرگذار بر آن پاسخ داده شد.